მხატვარსა და არქიტექტორ-დიზაინერ ლელი შევჩენკოს ჩვენი მკითხველი უკვე იცნობს. ბინებისა და ოფისების, აგარაკებისა და კლინიკების ინტერიერის დიზაინზე ლელი წლებია მუშაობს. მის მიერ შექმნილი ყველა სივრცე დახვეწილი და უნიკალურია. პირველ რიგში იმიტომ, რომ ის უპირველესად დამკვეთის ცხოვრების წესს, სურვილებს და ჩვევებს ითვალისწინებს და კონკრეტულად მის შესაფერის დიზაინს ქმნის, ეს კი დიდი იშვიათობაა დღევანდელ რეალობაში, როცა ბინები მეტისმეტად დაემსგავსა ერთმანეთს. ლელი ახლაც ჩართულია რამდენიმე პროექტში, რომლებიც მისთვის ერთნაირად საპასუხისმგებლო და საინტერესოა. განსაკუთრებით უნ
და აღინიშნოს ქირურგიის ეროვნული ცენტრის ონკოლოგიური განყოფილება, რომლის სრულყოფაზეც მუშაობს და როგორც ამბობს, გადაიკითხა უამრავი ლიტერატურა, უყურა ფილმებს და მხოლოდ ამის შემდეგ შეუდგა "შინაური" სივრცის შექმნას მათთვის, ვინც იქ არც ისე მცირე დრო უნდა გაატაროს.
ლელის შინ, მის სამუშაო გარემოში ვესტუმრეთ და ახალ პროექტებზე, დიზაინის თავისებურებებსა და ხარვეზებზეც ვესაუბრეთ.
- ლელი, დავიწყოთ იმით, რომ თქვენ კარგი მხატვარიც ხართ და საინტერესოა, რამდენად აუცილებელია, დიზაინერი ხატავდეს?
- რეალურად ვარ არქიტექტორ-დიზაინერი და ვსწავლობდი სამხატვრო აკადემიაში, ვისწავლე თეატრის მხატვრობაც. ვსწავლობდით ფერწერას, ვაკეთებდით მაკეტებს, დეკორაციებს, პანოებს, ვმუშაობდით თეატრებში. ეს გამოცდილება, თავისთავად, ძალიან გამომადგა. მერე ფსიქოლოგიასა და არტთერაპიაშიც ჩავერთე... აუცილებელია თუ არა, რომ დიზაინერი ხატავდეს, ნამდვილად ვერ გეტყვით, მაგრამ რაც მეტი წყარო გაქვს ინსპირაციის, მით უკეთესია და უფრო ორიგინალურიც გამოგდის ნაშრომი.
- ბოლო დროს ხშირად გვხვდება დიზაინერების ნამუშევრები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ერთმანეთს... თქვენს ნამუშევრებზე ამას ვერ ვიტყვით...
- მეც თვალში მხვდება ეს ყველაფერი... თანამედროვე სტილი კი შემოვიდა, მაგრამ ისევ გამასობრივებისკენ მივდივართ თითქოს. ხალიჩები რომ იყო მოდაში, ის დრო მახსენდება... ჩემს კოლეგებთან ხშირად ვსაუბრობ იმაზე, რომ აუცილებელია, დიზაინერებმა აქტიური მონაწილეობა მიიღონ ვორქშოფებში, კონკურსებში, რაც მსოფლმხედველობის გაფართოებასა და განვითარებაში დაეხმარებათ. ეს კი არ ხდება... ხშირად კოლეგები თავიანთი მეთოდების შესახებაც არ საუბრობენ. ასეთ მიდგომას არ მივესალმები - ერთმანეთს უნდა გავუზიაროთ გამოცდილება. უცხოელ დიზაინერებს რომ დავაკვირდეთ, გახსნილები არიან ინფორმაციის გაცვლის თვალსაზრისით. მათ გაცნობიერებული აქვთ, რომ ასეთი მიდგომით საერთო დონე მაღლდება და ვითარდებიან. ხშირად ვატარებ მასტერკლასს. ზოგჯერ სოციალურ ქსელშიც ვაქვეყნებ ამა თუ იმ საინტერესო ინფორმაციას ინტერიერის დიზაინზე.
- დიზაინის შექმნისას რამდენად ითვალისწინებთ მოდას?
- მოდას რაც შეეხება, ჩემთვის უფრო მნიშვნელოვანია, მუშაობისას თავიდან ბოლომე დაცული იყოს სტილი. ამ გაგებით კლასიკაც მისაღებია ჩემთვის, ლოფტიც, მინიმალიზმიც. ბინებში უფრო მინიმალიზმი, მოდერნი გამოიყენება, ლოფტის შემთხვევაც გვქონია, თუმცა ვცდილობ, უფრო შევარბილო, რადგან ლოფტი სახლში ცოტა მძიმეა, სამაგიეროდ კარგია საოფისე სივრცისთვის. მისი წარმოშობის ისტორიასაც თუ გავითვალისწინებთ, რეალურად, ლოფტის სივრცეში რომ იცხოვროს ადამიანმა, თვითონაც ისეთი ტიპაჟი უნდა იყოს... როცა ადამიანი მეუბნება, რომ ამ სტილში უნდა ბინის მოწყობა, რადგან ეს მოდურია, აუცილებლად ვარკვევ, რატომ უნდა... მერე ვხვდები, რომ ეს ადამიანი ამ სივრცეში ვერ იცხოვრებს. შეიძლება ითქვას, რომ ზოგჯერ ადამიანები მოდურობის პრინციპიდან ირჩევენ სტილს და არა საკუთარი ხასიათის მიხედვით, რასაც მე ვეწინააღმდეგები. იმიტომ, რომ რაღაც სტილი მოდიდან მალე გადადის და სივრცეს ტანსაცმელივით ვერ გამოცვლი. მაგალითად, ჩემს სახლში მარტო რომ ვცხოვრობდე, აქაურობას ჩემზე მოვირგებდი, მაგრამ აქ ვითვალისწინებ მშობლების ფსიქოტიპს. ამიტომ ცალკე მოდას არ ვაღიარებ. სტილი და ადამიანის ფსიქოტიპი ერთმანეთთან ტანდემში უნდა იყოს.
- რამდენად იოლია, მოერგო დამკვეთის სურვილებს და პრეტენზიებს?
- ახლა უკვე შევიმუშავე ჩემი კითხვარი, რომელიც ფსიქოლოგების კვლევებზე დაყრდნობითაა შექმნილი, უცხოური პრაქტიკისა და ჩემი პრაქტიკული სამუშაოს ნაზავი. ამ კითხვების მეშვეობით ვიგებ, რომელი ფერია ადამიანისთვის პრაქტიკული, როგორ ცხოვრობს, სტუმრებს როგორ უმასპინძლდება. არის ისეთი ოჯახები, სადაც დიდი მაგიდა და სკამები აუცილებელი პირობაა, ზოგს პატარა ჟურნალების მაგიდაც ჰყოფნის. არის ოჯახები, სადაც წიგნებია პრიორიტეტული და შესაბამისად ბიბლიოთეკა უნდა იყოს დიდი. ერთი სიტყვით, პირველ რიგში ვეცნობი ადამიანს, რა ფსიქოტიპის არის და მერე ვარჩევ გარემოს. რაც უფრო მეტი გამოცდილება მიგროვდება ამ მხრივ, მით ნაკლები დებატები მიდის ჩემსა და დამკვეთს შორის. თუმცა არის შემთხვევები, როცა არც ავტორიტეტია ადამიანისთის გადამწყვეტი და არც გამოცდილება, რადგან თვითონ არ არის ჩამოყალიბებული, რა სახის ცვლილებები უნდა. ასეთ დროს რაღაც ეტაპზე ვწყვეტ დამკვეთთან ურთიერთობას. ვისთანაც ვმუშაობ - კომპანია იქნება, ორგანიზაცია თუ რომელიმე კონკრეტული ოჯახი, დიდ ყურადღებას ვაქცევ მათდამი ჩემს განწყობას, შეიძლება ეს არამარკეტინგულად ჟღერდეს და ბიზნესის კუთხით არამომგებიანი იყოს, მაგრამ მე ასე ვარ.
- ბევრი თვლის, რომ დიზაინერის დაქირავება ზედმეტი ფულის ხარჯვაა და სივრცის მოსაწყობად სხვა უამრავი საშუალების გამოყენება შეიძლება...
- ამბობენ, რომ პური მეპურემ უნდა გამოაცხოს. იმასაც ამბობდნენ, რა საჭიროა არქიტექტორიო და შედეგი სახეზე გვაქვს, ქალაქი ქალაქს აღარ ჰგავს... ამიტომაც ყველამ თავისი საქმე უნდა აკეთოს... მესმის, შეიძლება ნიჭიერი იყო, კარგი გემოვნებაც გქონდეს. ეს გამოგადგება დიზაინერთან ურთიერთობისას, მაგრამ ყველაფრის მცოდნე ვერ იქნები. მაგალითად, როცა ობიექტზე ვარ და ვახორციელებ მონიტორინგს, როგორ სრულდება სამუშაო, ამისთვის ჯერ საქმეთა მწარმოებელთან ("პრარაბთან") მივდივარ და ერთმანეთს ვუმოწმებთ შესრულებულ სამუშაოს. ბუნებრივია, მის კომპეტენციაში არ ვერევი, უბრალოდ ვეკითხები - "ასე ხომ არ აჯობებდა?" თუ დამაკმაყოფილებელ პასუხს ვერ ვიღებ, მერე ვეუბნები, რომ სხვა ობიექტზე ეს სხვანაირად, სხვა ტექნიკით გამიკეთეს. ასე თუ არ მოხდა თანამშრომლობა მათთან, ვინც საქმე იცის, საბოლოო ჯამში თქვენი სახლი უგემოვნოდ ჩაცმულ-მოკაზმულ ლამაზ ქალბატონს დაემსგავსება, უკვე დასრულებული სამუშაოს გამოსწორება კი რთული იქნება.
მე, როგორც დიზაინერი და არქიტექტორი, როცა პროექტზე მუშაობას ვიწყებ, ისეთი შეგრძნება მაქვს, თითქოს პირველად ვეხები ამ საქმეს და ახლა ვსწავლობ ნაბიჯების გადადგმას. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ საქმის კეთებისას ძალიან ბევრ დეტალზე და ნიუანსზეა ყურადღება მისაქცევი. ყველა პროექტის წინ ვსწავლობ მასალას, ვეძებ ინტერნეტში, ვკითხულობ წიგნებს. სხვათა შორის, ასეთ დამოკიდებულებასაც აკადემიიდან შევეჩვიე, სადაც დიდი კორიფეები მასწავლიდნენ. ერთხელ გოგი ალექსი-მესხიშვილმა თქვა ასეთი ფრაზა, ყველა სცენოგრაფიის წინ მაქვს შეგრძნება, რომ არაფერი ვიციო (სხვათა შორის ეს ერთ-ერთი თვითკმაყოფილი სტუდენტის გასაგონად თქვა). იგივე მომენტია ჩვენს შემთხვევაში, თუმცა არ უნდა შეგეშინდეს და უნდა გარისკო. მე არ ვარ ზედმეტი კლიშეებისა და სტერეოტიპების მომხრე, მაგრამ არც იმას ვიტყვი, რომ ყველაფერი ვიცი. რაც უფრო მრავალი კუთხიდან შეხედავ საქმეს, მით უფრო კარგად გააკეთებ.
- რა მოთხოვნები და მიდგომებია ახლა დამკვეთების მხრიდან?
- ძალიან შეიცვალა კარგისკენ. თუნდაც ორგანიზაციები ავიღოთ, უკვე თვლიან, რომ დიზაინერის დაქირავება საჭიროა. ოფისების, კლინიკების მიმართ შეიცვალა დამოკიდებულება, თუნდაც ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში. ჩემი დამკვეთების, მეგობრების მოთხოვნებისა და სტილისგან გამომდინარე ვხვდები, რომ თანდათან ვვითარდებით. თუმცა სხვა რისკის ქვეშაც ვდგავართ - არის რამდენიმე სტილი, რომელიც ჰიპერმოდურია, ჰიპერაქტუალურია და გაუცნობიერებლად ხდება ამის მოწონება, ამისი რისკიც არსებობს. გემოვნებიანი სახლები კეთდება, მაგრამ ძალინ ბევრი მიმსგავსებულია ერთმანეთს. თუმცა ცვლილებები ნამდვილად შესამჩნევია.
- ბოლო დროს ფერებთან დაკავშირებული ექსპერიმენტებიც უფრო აქტუალურია...
- მომწონს ფერადოვნება, მაგრამ დიდი სიფრთხილეა საჭირო... ძალიან კარგია ღია სალათისფერი, ყვითელი, მაგრამ ყველა სივრცეზე ამ ფერების მორგება არ შეიძლება, ვერც ყველა ტიპის ადამიანს მოერგება. გასათვალისწინებელია აგრეთვე, რა დანიშნულების სივრცეს ვგულისხმობთ. სერიოზულ ოფისებში მიუღებელია მყვირალა ფერები, რადგან არასოლიდურობის შეგრძნებას იწვევს. აქვე მინდა აღვნიშნო ისიც, რომ უცხოელი დიზაინერების შემთხვევაში კარგად არის მოწესრიგებული დამკვეთთან ურთიერთობის ფორმები და ვადები. რაც არ მომწონს ქართულ სივრცეში, ეს არის დროის მიმართ არასწორი დამოკიდებულება. ჩვენთან ჰგონიათ, რომ თუ დიზაინერს დაიქირავებენ, რემონტისთვის საჭირო დრო შეუმოკლდებათ. ბუნებრივია, ასე არ არის, რადგან ქართული ბაზარი მწირია. რეალურად არჩევანი ძალიან ცოტაა, ამიტომ ვადები უნდა გქონდეს გათვლილი კარგად, თუნდაც რაღაცის შეკვეთა გინდა და შოურუმში არ არის, უნდა შეუკვეთო ევროპაში. ამას ხომ დრო სჭირდება? უნდა გავითვალისწინოთ ტრანსპორტირების ვადა - მინიმუმ ერთი თვე, თვე-ნახევარი. მე ვცდილობ, თავიდანვე ავუხსნა დამკვეთს, გაითვალისწინოს დროის ფაქტორი.
- ხუთი რჩევა რომ მისცეთ დამწყებ დიზაინერებს...
- 1) ვურჩევდი, ეიფორიაში ნუ ჩავარდებიან და ნურც თვითკმაყოფილება დაეუფლებათ, როცა რაიმე ადვილად გამოუვათ. თვითკმაყოფილება ნომერ პირველი მტერია ნებისმიერი პროფესიონალისთვის.
2) ეცადონ, სულ განვითარდნენ, ბევრი იკითხონ, მოიძიონ ინფორმაცია და არ შემოიფარგლონ ერთი ტიპის მასალებით.
3) გაიმდიდრონ ტექნიკური ცოდნა. არ შემოიფარგლონ მხოლოდ კომპიუტერული პროგრამებით. ხელითაც გააკეთონ ჩანახატები.
4) იმოგზაურონ ბევრი და შთაბეჭდილებები მოაგროვონ. თუ არ აქვთ შესაძლებლობა, არ არის აუცილებელი მაინცდამაინც საზღვარგარეთ წასვლა. საქართველოშიც უამრავი საინტერესო რამ არის სანახავი. არ შემოიფარგლონ მხოლოდ არქიტექტურასთან დაკავშირებული ცოდნით. იმიტომ, რომ ბევრი რამიდან შეიძლება ინსპირაციის მიღება.
5) პროექტებს შეხედონ როგორც სულიერ, ცოცხალ არსებებს და გააიგივონ ადამიანებთან. არ აღიქმებოდეს ის მარტო ქაღალდზე დახაზულ პროექტად. ისეთივე დამოკიდებულება ჰქონდეთ, როგორიც კარგ მსახიობს აქვს თავისი როლის მიმართ. მენდეთ, ეს ამართლებს.
- რას ურჩევთ მათ, ვისაც არ შეუძლია დიზაინერის დაქირავება?
- აი, ვისაც არ შეუძლია, მათ ვურჩევდი, მაქსიმალურად მეტი ინფორმაცია მოიძიონ ინტერნეტში. თუნდაც გაეცნონ თქვენი ჟურნალის მასალებს, სადაც ბევრი საინტერესო ინფორმაციაა. ამ მხრივ, უფრო ჟურნალებს გავუწევდი რეკომენდაციას, რადგან იქ უფრო თანმიმდევრულად არის პროცესი გადმოცემული. ინტერნეტში უამრავი ინფორმაციაა და ხშირად აბნევს კიდეც ეს ადამიანს. შეუძლიათ, რაღაც ნანახი, მოწონებული, მოფიქრებული დიზაინი მათემატიკის რვეულში ჩახატონ, პატარა მონახაზი, გეგმა გააკეთონ. შეიძლება 3D-ში ვერ წარმოიდგინონ, მაგრამ რასაც შეძლებენ, შეძლებენ... სანამ დიზაინერი გავხდებოდი, ვაკვირდებოდი, რომ ჩემი მშობლები სულ რაღაც გეგმებს ხაზავდნენ. ასევე ვურჩევ, არასდროს მივიდნენ დიზაინერთან და არ უთხრან, დამიხაზე და დანარჩენს მე გავაკეთებ... ასეთი მიდგომა შეურაცხმყოფელი და არაკორექტულია. ასევე დააკვირდნენ სტილის შერჩევას. შეიძლება რაღაც სტილი კი არის ამ მომენტში აქტუალური, მაგრამ შეეფერება თუ არა ის მათი ცხოვრების სტილსა და გემოვნებას, ეს სხვა საკითხია. თან სტილი მუდმივად იცვლება, ამიტომ დაიჭირონ თავიანთი შტრიხები კონკრეტულ სტილში. თუ ამჩნევენ, რომ ამისი პრობლემა აქვთ, ვერ ერგებიან სტილს, მაშინ უკვე იფიქრონ დიზაინერის დაქირავებაზე. ან თუ იციან, რომ ბინას იცვლიან და დროებით აკეთებენ რემონტს, ამ შემთხვევაში ზედმეტი თანხის გადახდას არ ვურჩევ. დიზაინერების დაქირავებისას თანხის დაზოგვის მომენტიც იჩენს თავს, უნდა ვიცოდეთ ისიც, რომ თანამშრომლობის ათასნაირი საშუალება არსებობს, მაგალითად, თანხის ეტაპობრივად გადახდაც შეიძლება.
ლელა ზურებიანი
ლელის შინ, მის სამუშაო გარემოში ვესტუმრეთ და ახალ პროექტებზე, დიზაინის თავისებურებებსა და ხარვეზებზეც ვესაუბრეთ.
- ლელი, დავიწყოთ იმით, რომ თქვენ კარგი მხატვარიც ხართ და საინტერესოა, რამდენად აუცილებელია, დიზაინერი ხატავდეს?
- რეალურად ვარ არქიტექტორ-დიზაინერი და ვსწავლობდი სამხატვრო აკადემიაში, ვისწავლე თეატრის მხატვრობაც. ვსწავლობდით ფერწერას, ვაკეთებდით მაკეტებს, დეკორაციებს, პანოებს, ვმუშაობდით თეატრებში. ეს გამოცდილება, თავისთავად, ძალიან გამომადგა. მერე ფსიქოლოგიასა და არტთერაპიაშიც ჩავერთე... აუცილებელია თუ არა, რომ დიზაინერი ხატავდეს, ნამდვილად ვერ გეტყვით, მაგრამ რაც მეტი წყარო გაქვს ინსპირაციის, მით უკეთესია და უფრო ორიგინალურიც გამოგდის ნაშრომი.
- ბოლო დროს ხშირად გვხვდება დიზაინერების ნამუშევრები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ერთმანეთს... თქვენს ნამუშევრებზე ამას ვერ ვიტყვით...
- მეც თვალში მხვდება ეს ყველაფერი... თანამედროვე სტილი კი შემოვიდა, მაგრამ ისევ გამასობრივებისკენ მივდივართ თითქოს. ხალიჩები რომ იყო მოდაში, ის დრო მახსენდება... ჩემს კოლეგებთან ხშირად ვსაუბრობ იმაზე, რომ აუცილებელია, დიზაინერებმა აქტიური მონაწილეობა მიიღონ ვორქშოფებში, კონკურსებში, რაც მსოფლმხედველობის გაფართოებასა და განვითარებაში დაეხმარებათ. ეს კი არ ხდება... ხშირად კოლეგები თავიანთი მეთოდების შესახებაც არ საუბრობენ. ასეთ მიდგომას არ მივესალმები - ერთმანეთს უნდა გავუზიაროთ გამოცდილება. უცხოელ დიზაინერებს რომ დავაკვირდეთ, გახსნილები არიან ინფორმაციის გაცვლის თვალსაზრისით. მათ გაცნობიერებული აქვთ, რომ ასეთი მიდგომით საერთო დონე მაღლდება და ვითარდებიან. ხშირად ვატარებ მასტერკლასს. ზოგჯერ სოციალურ ქსელშიც ვაქვეყნებ ამა თუ იმ საინტერესო ინფორმაციას ინტერიერის დიზაინზე.
- დიზაინის შექმნისას რამდენად ითვალისწინებთ მოდას?
- მოდას რაც შეეხება, ჩემთვის უფრო მნიშვნელოვანია, მუშაობისას თავიდან ბოლომე დაცული იყოს სტილი. ამ გაგებით კლასიკაც მისაღებია ჩემთვის, ლოფტიც, მინიმალიზმიც. ბინებში უფრო მინიმალიზმი, მოდერნი გამოიყენება, ლოფტის შემთხვევაც გვქონია, თუმცა ვცდილობ, უფრო შევარბილო, რადგან ლოფტი სახლში ცოტა მძიმეა, სამაგიეროდ კარგია საოფისე სივრცისთვის. მისი წარმოშობის ისტორიასაც თუ გავითვალისწინებთ, რეალურად, ლოფტის სივრცეში რომ იცხოვროს ადამიანმა, თვითონაც ისეთი ტიპაჟი უნდა იყოს... როცა ადამიანი მეუბნება, რომ ამ სტილში უნდა ბინის მოწყობა, რადგან ეს მოდურია, აუცილებლად ვარკვევ, რატომ უნდა... მერე ვხვდები, რომ ეს ადამიანი ამ სივრცეში ვერ იცხოვრებს. შეიძლება ითქვას, რომ ზოგჯერ ადამიანები მოდურობის პრინციპიდან ირჩევენ სტილს და არა საკუთარი ხასიათის მიხედვით, რასაც მე ვეწინააღმდეგები. იმიტომ, რომ რაღაც სტილი მოდიდან მალე გადადის და სივრცეს ტანსაცმელივით ვერ გამოცვლი. მაგალითად, ჩემს სახლში მარტო რომ ვცხოვრობდე, აქაურობას ჩემზე მოვირგებდი, მაგრამ აქ ვითვალისწინებ მშობლების ფსიქოტიპს. ამიტომ ცალკე მოდას არ ვაღიარებ. სტილი და ადამიანის ფსიქოტიპი ერთმანეთთან ტანდემში უნდა იყოს.
- რამდენად იოლია, მოერგო დამკვეთის სურვილებს და პრეტენზიებს?
- ახლა უკვე შევიმუშავე ჩემი კითხვარი, რომელიც ფსიქოლოგების კვლევებზე დაყრდნობითაა შექმნილი, უცხოური პრაქტიკისა და ჩემი პრაქტიკული სამუშაოს ნაზავი. ამ კითხვების მეშვეობით ვიგებ, რომელი ფერია ადამიანისთვის პრაქტიკული, როგორ ცხოვრობს, სტუმრებს როგორ უმასპინძლდება. არის ისეთი ოჯახები, სადაც დიდი მაგიდა და სკამები აუცილებელი პირობაა, ზოგს პატარა ჟურნალების მაგიდაც ჰყოფნის. არის ოჯახები, სადაც წიგნებია პრიორიტეტული და შესაბამისად ბიბლიოთეკა უნდა იყოს დიდი. ერთი სიტყვით, პირველ რიგში ვეცნობი ადამიანს, რა ფსიქოტიპის არის და მერე ვარჩევ გარემოს. რაც უფრო მეტი გამოცდილება მიგროვდება ამ მხრივ, მით ნაკლები დებატები მიდის ჩემსა და დამკვეთს შორის. თუმცა არის შემთხვევები, როცა არც ავტორიტეტია ადამიანისთის გადამწყვეტი და არც გამოცდილება, რადგან თვითონ არ არის ჩამოყალიბებული, რა სახის ცვლილებები უნდა. ასეთ დროს რაღაც ეტაპზე ვწყვეტ დამკვეთთან ურთიერთობას. ვისთანაც ვმუშაობ - კომპანია იქნება, ორგანიზაცია თუ რომელიმე კონკრეტული ოჯახი, დიდ ყურადღებას ვაქცევ მათდამი ჩემს განწყობას, შეიძლება ეს არამარკეტინგულად ჟღერდეს და ბიზნესის კუთხით არამომგებიანი იყოს, მაგრამ მე ასე ვარ.
- ბევრი თვლის, რომ დიზაინერის დაქირავება ზედმეტი ფულის ხარჯვაა და სივრცის მოსაწყობად სხვა უამრავი საშუალების გამოყენება შეიძლება...
- ამბობენ, რომ პური მეპურემ უნდა გამოაცხოს. იმასაც ამბობდნენ, რა საჭიროა არქიტექტორიო და შედეგი სახეზე გვაქვს, ქალაქი ქალაქს აღარ ჰგავს... ამიტომაც ყველამ თავისი საქმე უნდა აკეთოს... მესმის, შეიძლება ნიჭიერი იყო, კარგი გემოვნებაც გქონდეს. ეს გამოგადგება დიზაინერთან ურთიერთობისას, მაგრამ ყველაფრის მცოდნე ვერ იქნები. მაგალითად, როცა ობიექტზე ვარ და ვახორციელებ მონიტორინგს, როგორ სრულდება სამუშაო, ამისთვის ჯერ საქმეთა მწარმოებელთან ("პრარაბთან") მივდივარ და ერთმანეთს ვუმოწმებთ შესრულებულ სამუშაოს. ბუნებრივია, მის კომპეტენციაში არ ვერევი, უბრალოდ ვეკითხები - "ასე ხომ არ აჯობებდა?" თუ დამაკმაყოფილებელ პასუხს ვერ ვიღებ, მერე ვეუბნები, რომ სხვა ობიექტზე ეს სხვანაირად, სხვა ტექნიკით გამიკეთეს. ასე თუ არ მოხდა თანამშრომლობა მათთან, ვინც საქმე იცის, საბოლოო ჯამში თქვენი სახლი უგემოვნოდ ჩაცმულ-მოკაზმულ ლამაზ ქალბატონს დაემსგავსება, უკვე დასრულებული სამუშაოს გამოსწორება კი რთული იქნება.
მე, როგორც დიზაინერი და არქიტექტორი, როცა პროექტზე მუშაობას ვიწყებ, ისეთი შეგრძნება მაქვს, თითქოს პირველად ვეხები ამ საქმეს და ახლა ვსწავლობ ნაბიჯების გადადგმას. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ საქმის კეთებისას ძალიან ბევრ დეტალზე და ნიუანსზეა ყურადღება მისაქცევი. ყველა პროექტის წინ ვსწავლობ მასალას, ვეძებ ინტერნეტში, ვკითხულობ წიგნებს. სხვათა შორის, ასეთ დამოკიდებულებასაც აკადემიიდან შევეჩვიე, სადაც დიდი კორიფეები მასწავლიდნენ. ერთხელ გოგი ალექსი-მესხიშვილმა თქვა ასეთი ფრაზა, ყველა სცენოგრაფიის წინ მაქვს შეგრძნება, რომ არაფერი ვიციო (სხვათა შორის ეს ერთ-ერთი თვითკმაყოფილი სტუდენტის გასაგონად თქვა). იგივე მომენტია ჩვენს შემთხვევაში, თუმცა არ უნდა შეგეშინდეს და უნდა გარისკო. მე არ ვარ ზედმეტი კლიშეებისა და სტერეოტიპების მომხრე, მაგრამ არც იმას ვიტყვი, რომ ყველაფერი ვიცი. რაც უფრო მრავალი კუთხიდან შეხედავ საქმეს, მით უფრო კარგად გააკეთებ.
- რა მოთხოვნები და მიდგომებია ახლა დამკვეთების მხრიდან?
- ძალიან შეიცვალა კარგისკენ. თუნდაც ორგანიზაციები ავიღოთ, უკვე თვლიან, რომ დიზაინერის დაქირავება საჭიროა. ოფისების, კლინიკების მიმართ შეიცვალა დამოკიდებულება, თუნდაც ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში. ჩემი დამკვეთების, მეგობრების მოთხოვნებისა და სტილისგან გამომდინარე ვხვდები, რომ თანდათან ვვითარდებით. თუმცა სხვა რისკის ქვეშაც ვდგავართ - არის რამდენიმე სტილი, რომელიც ჰიპერმოდურია, ჰიპერაქტუალურია და გაუცნობიერებლად ხდება ამის მოწონება, ამისი რისკიც არსებობს. გემოვნებიანი სახლები კეთდება, მაგრამ ძალინ ბევრი მიმსგავსებულია ერთმანეთს. თუმცა ცვლილებები ნამდვილად შესამჩნევია.
- ბოლო დროს ფერებთან დაკავშირებული ექსპერიმენტებიც უფრო აქტუალურია...
- მომწონს ფერადოვნება, მაგრამ დიდი სიფრთხილეა საჭირო... ძალიან კარგია ღია სალათისფერი, ყვითელი, მაგრამ ყველა სივრცეზე ამ ფერების მორგება არ შეიძლება, ვერც ყველა ტიპის ადამიანს მოერგება. გასათვალისწინებელია აგრეთვე, რა დანიშნულების სივრცეს ვგულისხმობთ. სერიოზულ ოფისებში მიუღებელია მყვირალა ფერები, რადგან არასოლიდურობის შეგრძნებას იწვევს. აქვე მინდა აღვნიშნო ისიც, რომ უცხოელი დიზაინერების შემთხვევაში კარგად არის მოწესრიგებული დამკვეთთან ურთიერთობის ფორმები და ვადები. რაც არ მომწონს ქართულ სივრცეში, ეს არის დროის მიმართ არასწორი დამოკიდებულება. ჩვენთან ჰგონიათ, რომ თუ დიზაინერს დაიქირავებენ, რემონტისთვის საჭირო დრო შეუმოკლდებათ. ბუნებრივია, ასე არ არის, რადგან ქართული ბაზარი მწირია. რეალურად არჩევანი ძალიან ცოტაა, ამიტომ ვადები უნდა გქონდეს გათვლილი კარგად, თუნდაც რაღაცის შეკვეთა გინდა და შოურუმში არ არის, უნდა შეუკვეთო ევროპაში. ამას ხომ დრო სჭირდება? უნდა გავითვალისწინოთ ტრანსპორტირების ვადა - მინიმუმ ერთი თვე, თვე-ნახევარი. მე ვცდილობ, თავიდანვე ავუხსნა დამკვეთს, გაითვალისწინოს დროის ფაქტორი.
- ხუთი რჩევა რომ მისცეთ დამწყებ დიზაინერებს...
- 1) ვურჩევდი, ეიფორიაში ნუ ჩავარდებიან და ნურც თვითკმაყოფილება დაეუფლებათ, როცა რაიმე ადვილად გამოუვათ. თვითკმაყოფილება ნომერ პირველი მტერია ნებისმიერი პროფესიონალისთვის.
2) ეცადონ, სულ განვითარდნენ, ბევრი იკითხონ, მოიძიონ ინფორმაცია და არ შემოიფარგლონ ერთი ტიპის მასალებით.
3) გაიმდიდრონ ტექნიკური ცოდნა. არ შემოიფარგლონ მხოლოდ კომპიუტერული პროგრამებით. ხელითაც გააკეთონ ჩანახატები.
4) იმოგზაურონ ბევრი და შთაბეჭდილებები მოაგროვონ. თუ არ აქვთ შესაძლებლობა, არ არის აუცილებელი მაინცდამაინც საზღვარგარეთ წასვლა. საქართველოშიც უამრავი საინტერესო რამ არის სანახავი. არ შემოიფარგლონ მხოლოდ არქიტექტურასთან დაკავშირებული ცოდნით. იმიტომ, რომ ბევრი რამიდან შეიძლება ინსპირაციის მიღება.
5) პროექტებს შეხედონ როგორც სულიერ, ცოცხალ არსებებს და გააიგივონ ადამიანებთან. არ აღიქმებოდეს ის მარტო ქაღალდზე დახაზულ პროექტად. ისეთივე დამოკიდებულება ჰქონდეთ, როგორიც კარგ მსახიობს აქვს თავისი როლის მიმართ. მენდეთ, ეს ამართლებს.
- რას ურჩევთ მათ, ვისაც არ შეუძლია დიზაინერის დაქირავება?
- აი, ვისაც არ შეუძლია, მათ ვურჩევდი, მაქსიმალურად მეტი ინფორმაცია მოიძიონ ინტერნეტში. თუნდაც გაეცნონ თქვენი ჟურნალის მასალებს, სადაც ბევრი საინტერესო ინფორმაციაა. ამ მხრივ, უფრო ჟურნალებს გავუწევდი რეკომენდაციას, რადგან იქ უფრო თანმიმდევრულად არის პროცესი გადმოცემული. ინტერნეტში უამრავი ინფორმაციაა და ხშირად აბნევს კიდეც ეს ადამიანს. შეუძლიათ, რაღაც ნანახი, მოწონებული, მოფიქრებული დიზაინი მათემატიკის რვეულში ჩახატონ, პატარა მონახაზი, გეგმა გააკეთონ. შეიძლება 3D-ში ვერ წარმოიდგინონ, მაგრამ რასაც შეძლებენ, შეძლებენ... სანამ დიზაინერი გავხდებოდი, ვაკვირდებოდი, რომ ჩემი მშობლები სულ რაღაც გეგმებს ხაზავდნენ. ასევე ვურჩევ, არასდროს მივიდნენ დიზაინერთან და არ უთხრან, დამიხაზე და დანარჩენს მე გავაკეთებ... ასეთი მიდგომა შეურაცხმყოფელი და არაკორექტულია. ასევე დააკვირდნენ სტილის შერჩევას. შეიძლება რაღაც სტილი კი არის ამ მომენტში აქტუალური, მაგრამ შეეფერება თუ არა ის მათი ცხოვრების სტილსა და გემოვნებას, ეს სხვა საკითხია. თან სტილი მუდმივად იცვლება, ამიტომ დაიჭირონ თავიანთი შტრიხები კონკრეტულ სტილში. თუ ამჩნევენ, რომ ამისი პრობლემა აქვთ, ვერ ერგებიან სტილს, მაშინ უკვე იფიქრონ დიზაინერის დაქირავებაზე. ან თუ იციან, რომ ბინას იცვლიან და დროებით აკეთებენ რემონტს, ამ შემთხვევაში ზედმეტი თანხის გადახდას არ ვურჩევ. დიზაინერების დაქირავებისას თანხის დაზოგვის მომენტიც იჩენს თავს, უნდა ვიცოდეთ ისიც, რომ თანამშრომლობის ათასნაირი საშუალება არსებობს, მაგალითად, თანხის ეტაპობრივად გადახდაც შეიძლება.
ლელა ზურებიანი