სახლი, სადაც მსახიობი ბაია დვალიშვილი ცხოვრობს, ვაკის პარკს გადაჰყურებს. სადარბაზოს კართან მისი დედის, ასევე ყველასთვის საყვარელი მსახიობის მარინე თბილელის მემორიალური დაფაა. ფალიაშვილის ქუჩაზე მდებარე კორპუსი 1957 წელს აშენდა, 4 წელიწადში კი ბაია დაიბადა და მას შემდეგ იქ ცხოვრობს. მსახიობის სახლის ზღრუბლზე მისულებს, პირველი, რაც თვალში მოგვხვდა, პეპლებით სავსე კარი იყო. ბუნებრივია, პეპლების ისტორიით დავინტერესდით. აღმოჩნდა, რომ პირველი პეპელა ბაიას მაშინ მიუკრავს კარზე, როცა მისი შვილი მაკრინე სკოლაში პირველად წავიდა, იფიქრა, რომ შინ დაბრუნებულს გაახარებდა და კარი გააფორმა. მას შემდეგ უამრავმა
პეპელამ „დაიდო ბინა“ კარზე და ამვლელ-ჩამვლელსა თუ სტუმრად მისულ ადამიანს კარიდანვე პოზიტიურ განწყობას უქმნის.
როგორც კი შინ შეხვალთ და თვალს მოავლებთ ინტერიერს, მაშინვე მიხვდებით, რომ აქ დიდი ისტორიის მქონე ადამიანები ცხოვრობდნენ და მოსაყოლ-გასახსენებელიც ბევრი აქვთ.
ბაია:
- ეს კორპუსი 1957 წელს აშენდა და 4 წელიწადში გავჩნდი მე. მას შემდეგ სულ აქ ვარ. გარკვეული პერიოდი მეუღლის არაჩვეულებრივ ბინაში ვცხოვრობდი, რომელიც ხშირად მესიზმრება, ძალიან საინტერესო და ლამაზი ბინა იყო, მაგრამ 90-იან წლებს შეეწირა და მას შემდეგ ისევ აქ დავბრუნდით. დედაჩემი, მამაჩემი, ჩემი მეუღლე და მე ერთად ვცხოვრობდით, შემდეგ მაკრინე შემოგვემატა და დღემდე ამ სახლში ვართ. მგონია, რომ ვერსად სხვაგან ვერ ვიცხოვრებ. აქ იმხელა ბიოგრაფია, ისტორია, მოგონება, ამბავი დევს, წარმოუდგენელია ჩემთვის სხვაგან გადასვლაზე ფიქრიც კი. რაც შეეხება ნივთებს, ჩვენ ანტიკვარები არ გვაქვს და არც მიყვარს, ანტიკვარულ მაღაზიაშიც კი ცუდად ვგრძნობ თავს, მიუხედავად იმისა, რომ ცრუმორწმუნე არ ვარ. უბრალოდ, არ მსიამოვნებს, მირჩევნია, ჩემით შევქმნა ნივთი და მისი ისტორიაც. საზღვარგარეთაც რომ დავდივარ, გასტროლი იქნება თუ ტურისტული მოგზაურობა, ვიძენ იმას, რაც ჩემთვის საინტერესოა, შემდეგ კი მოგონებად იქცევა. ბევრი რამ, რასაც აქ ხედავთ, ჩემი შექმნილი ან რესტავრირებულია, მიყვარს, როცა სახლი ჰგავს პატრონს და არ არის სტანდარტული, ან ჟურნალიდან გადმოტანილი.
90-იანებში, როცა მართლა არსად არაფერი ხდებოდა, მსახიობმა თოჯინების კეთება დაიწყო. იპოვა საქმე, რომლითაც მოახდინა საკუთარი თავის რეალიზება და იმ გაჭირვების ჟამს შემოსავლის წყაროდაც აქცია.
- იმ ბნელ წლებში, ჭრაქის შუქზე აღმოვაჩინე საქმე, რომელიც შემოქმედებასთან, ფერთან, წებოსთან, საღებავებთან მაკავშირებდა და დავიწყე თოჯინების კეთება. რამდენიმე მათგანს ახლაც ვინახავ. ერთ-ერთის კაბა ფოტოებით შევქმენი და ალბათ, გამორჩეული ამითაა. თავის დროზე დიდ მოწონებას იმსახურებდა და კარგ ფასად იყიდებოდა. ასევე დეკორატიულად ვაფორმებდი ბოთლებს, ლანგრებს. თუმცა, ეს ისე დიდი ხნის წინ იყო, ახლა რომ ვცადო, არც ვიცი, შევძლებ თუ არა გაკეთებას. ალბათ იმიტომ, რომ ეს საქმე იყო სპონტანური, სიტუაციური და არა პროფესიული.
სახლი რეტრო-კლასიკურ სტილშია მოწყობილი. ნახატები მთავარი დეტალია, რომელსაც ყველა ოთახში შეხვდებით. მისაღებში, ტელევიზორთან და ყავის მაგიდასთან ერთად, ფერადი ბალიშებით დამშვენებული რბილი სამეული დგას. აქვეა საკმაოდ ძველი ბუფეტი, მაგიდა და ზინგერის ფირმის ერთ-ერთი პირველი საკერავი მანქანა. განსაკუთრებული ყურადღება ძველებურმა ტელეფონმა მიიქცია, რომელიც თურმე არც ისე ძველი ყოფილა, როგორი შესახედაობაც აქვს.
- ნახატების უდიდესი ნაწილი ნაჩუქარია, თუმცა, ბევრი შედევრი 90-იანებმა „იმსხვერპლა“, გავყიდე, რადგან ასე იყო საჭირო. მართლა სასწაული ნამუშევრები იყო, მაგრამ რას ვიზამთ?! ცხოვრება ასეთია, ხან ყიდულობ, ხან ყიდი. ახლობლები, ძმა, დედ-მამა აღარ მყავს და ნახატს ნამდვილად ვერ გამოვეტირები.
რაც შეეხება ბუფეტს, მაგიდას, საკერავ მანქანას - ყველაფერი ძველია. აქვეა სერგო ფარაჯანოვის ნაჩუქარი სამკაულების ყუთი. ეს ტელეფონი, ყველას ძალიან ძველი ჰგონია, ლენინის დროინდელი მაინც, არადა, დედამ ერთ-ერთი გასტროლის დროს, პოლონეთიდან ჩამოიტანა, მასაც უყვარდა უცნაური დიზაინის ნივთები და ეს ერთ-ერთი მათგანია. ზინგერის საკერავი მანქანა, რომელზეც ჩიტების გალია მოვათავსე, ერთ-ერთი პირველი გამოშვებაა, თუმცა, თუ დანიშნულებისამებრ გამოიყენებ, თავის საქმეს პირნათლად შეასრულებს, მუშაობს მშვენივრად და გადამარჩინა, როცა ამ თოჯინებს ვაკეთებდი. ახლა კი, ჩიტები ბინადრობენ მასზე.
სახლში უამრავი, სხვადასხვა ზომისა და ფორმის ქოთნის მცენარეა.
- მცენარეები მიყვარს, მათი მოვლა-პატრონობა საკუთარ თავზე მაქვს აღებული, ჩემი სამივე აივანი ზაფხულობით ულამაზესია, სავსეა ყვავილებით. ძალიან მწყდება გული, როცა ვხედავ სახლებს, სადაც ადამიანებს ერთი ქოთანიც კი არ აქვთ, არადა ევროპის ნებისმიერ ქალაქში ეს აუცილებლობასავითაა, მეტიც - მერია კურირებს ამ საკითხს, ჩვენთან, სამწუხაროდ, დიდ ყურადღებას არ აქცევენ.
ბიბლიოთეკა-კაბინეტი - ალბათ ასე შეგვძილია დავარქვათ ოთახს, სადაც ერთი კედელი წიგნებით სავსე თაროებს უჭირავს, მეორეზე სხვადასხვა მხატვრის ნამუშევრებია გამოფენილი, შუაში შავი როიალი დგას და ოთახის სიღრმეში კი ძველი ბუხარი „იწონებს თავს“, რომელსაც ლითონის სურა, დოქი, უთო და მსგავსი ნივთები ამშვენებს. აქვეა ქალბატონი მარინე თბილელის ყვავილებით შემკული ბიუსტი და ირმის რქები, რომლის წარმომავლობა ჩვენი რესპონდენტისთვისაც უცნობია - რაც თავი მახსოვს, ეს რქები აქ იყო და არ ვიცი, საიდან გვაქვსო.
- ბუხარი საკმაოდ ძველია და დანიშნულებისამებრაც ვიყენებთ ხოლმე. ეს გაზეთებით გაფორმებული ტორშერიც ჩემი შექმნილია, ოღონდ იმ დროს გავაკეთე, სანამ გაზეთებით შეფუთვა ასე ტრენდული გახდებოდა (იღიმის). გარდა თოჯინებისა, იმ პერიოდში ჩემი ხელით დეკორატიულად გავაფორმე ბოთლები, ლანგრები, სარკეები. ბებიაჩემს ისეთი ლამაზი ბალიშისპირები ჰქონდა, გადაგდება დამენანა, ამოვჭერი და ჩარჩოში ჩავსვი, ისიც კომპოზიციად ვაქციე. რაც შეეხება წიგნებს, გადალაგება-გადმოლაგების დროს, ნახევარზე მეტი წიგნები ჩამბარებლებს გავატანე, ტომეულები იყო რუსულ ენაზე, მე ყველაფერი წაკითხული მაქვს, ახალი თაობა კი სხვა რაღაცებს კითხულობს, სხვა ინტერესები აქვს. ჩემს შვილს თუ დასჭირდება, უკვე არაჩვეულებრივი თარგმანებიც ხელმისაწვდომია. რაც მნიშვნელოვანია - გოგლა ლეონიძე, გრიშაშვილი, კონსტანტინე და კიდევ უამრავი, ესენი თავისთავად დავიტოვე.
ამავე ოთახში ერთი კედელი ჩვენი რესპონდენტის დედის, მარინე თბილელის ფოტოებს ეთმობა. სიკეთით სავსე, დიდსულოვანი ქალბატონი და ხელოვანი, გამორჩეული არტისტიზმით, სცენური მომხიბვლელობით, მუსიკალურობით, პლასტიკურობითა და გარდასახვის უნარით - ასე ახასიათებენ ბაიას დედას. ქალბატონ მარინეს უამრავი დასამახსოვრებელი და მაყურებლისთვის საყვარელი როლი აქვს განსახიერებული სცენაზე თუ კინოში.
- მამაჩემიც და დედაჩემიც ძალიან სტუმართმოყვარეები იყვნენ, ჩვენთან სულ სუფრა იყო გაშლილი. რეპეტიციისა თუ სპექტაკლის შემდეგ აქ იკრიბებოდნენ. მაშინ ამდენი წასასვლელი ადგილი არ არსებობდა, თითზე ჩამოსათვლელი იყო კაფეები და რესტორნები, ამიტომ ძირითადად სახლში იკრიბებოდნენ. როცა უცხოელები ჩამოდიოდნენ, პრესტიჟული და მნიშვნელოვანი იყო შინ მიღება, რათა ენახათ, რომ იმ საბჭოთა კავშირშიც კი ადამიანებს კონტაქტი, სიცილი, ურთიერთობა, გამასპინძლება კარგად შეეძლოთ. ეს იყო ღია, გულწრფელი, ნაკლებ ოფიციალური ურთიერთობები ოფიციალური წარმომადგენლების თანდასწრებით. ამ სახლს იმდენი ნიჭიერი, განათლებული, ჭკვიანი ადამიანი ახსოვს, ჩამოთვლა ალბათ გამიჭირდება. ეს იყო ერთგვარი თავშესაფარი ჩემი მშობლების მეგობრების და მათი ამბებისა. მაშინ ბევრ რამეზე ხმამაღლა იშვიათად ლაპარაკობდნენ და ადგილი, სადაც ამას ახერხებდი, ძალიან მნიშვნელოვანი ხდებოდა შენთვის. სამწუხაროდ, ბევრი რაღაც ახლა აღარ მახსოვს, სულ მეგონა, როცა დამჭირდებოდა, მამას ვკითხავდი, მაგრამ აღარაა მამა და ვერავის ვეკითხები...
საინტერესოა, დედა როგორ აფასებდა ბაიას შემოქმედებას და გასდევდა თუ არა მარინე თბილელის სახელი ბაიას ცხოვრებას ლაიტმოტივად.
- სახლში ჩემ მიმართ ყველა კრიტიკული იყო, ზედმეტად კრიტიკულიც კი, და არ მინდა, ჩემი შვილის შემთხვევაში იგივე განმეორდეს. ერთადერთი ჩემი ძმა იყო ლოიალური და მისგან ყოველთვის კარგი მესმოდა. პრემიერა ჩემთვის იყო ყველაზე მწარე დღე, იმიტომ, რომ ჩვენს 4 კვადრატულ სამზარეულოში იწყებოდა ჩემი „ნეკნების გადათვლა“. არადა, ეს არაა საჭირო, იმიტომ, რომ წახალისება და კარგზე აქცენტი მოტივაციას მატებს ადამიანს. მშობლები ყოველთვის მეტს ითხოვენ შვილებისგან, რაც აკომპლექსებს და აშინებს შვილს. საზოგადოებაც მეტს მოითხოვდა ჩემგან. არადა, რატომ მომეთხოვება მეტი, როცა მე ვარ დამოუკიდებელი ინდივიდი, აბსოლუტურად სხვა ტემპორიტმის, ბუნების თუ ხასიათის მატარებელი, რატომ უნდა მქონდეს სწორება უკვე შემდგარ ადამიანებზე. არ მქონდა უფლება, მევლო ჩემი გზით, ეს ძალიან რთული იყო ჩემთვის და ამიტომაც სულ ვაპროტესტებდი, - რომ არ ვგავარ დედაჩემს, რომ მე ვარ სხვა... ახლა, ასაკში კი მსიამოვნებს, რომ მამსგავსებენ და თუ ვინმესთვის დედაჩემი ჩემში გრძელდება, ეს ძალიან მახარებს. თუ სცენაზე ვინმეს დედას გავახსენებ, ეს ჩემთვის დიდი ბედნიერებაა... უნდა აღვნიშნო, რომ დედა დღემდე ახსოვთ და უყვართ, აქამდე მეუბნებიან, შენ არ გეწყინოს, მაგრამ დედაშენი ისეთი ლამაზი იყოო, ვეუბნები, არ მწყინს, მე ამას შეგუებული ვარ ბავშობიდან-მეთქი (იღიმის).
- მისი გავლენით გადაწყვიტეთ მსახიობობა?
- არა, შემთხვევამ განაპირობა, რომელიც ალბათ გარდაუვალი იყო. ბატონ მიშა თუმანიშვილს, რომელიც იმ დროს კინომსახიობთა თეატრს აყალიბებდა, შეხვდა მამა და საუბარში უთხრა, მოვიდეს ბაია, ნახოს, თუ მოუნდება, თუ არადა შენ არ დაგადანაშაულებს, რომ არ გაუშვი მსახიობადო. მაშინ მე-10 კლასში ვსწავლობდი და იქიდან დაიწყო და დაიწყო.
- თავიდან ალბათ ვერ იაზრებდით, რომ წინ რთული გზა გექნებოდათ და ყოველთვის შეგადარებდნენ დედას?
- ამდენს ვერ ვიაზრებდი, საერთოდ, დიდხანს ბევრ რამეს ვერ ვიაზრებდი (იცინის) და ეს ძალიან ცუდი იყო. ცოტა ქოთნის ყვავილივით მზრდიდნენ, რაც ძალიან ცუდია, რადგან ცხოვრება სავსეა სირთულეებით, ტკივილით, მწარე სიტყვებით, ფათერაკებით, ეკლებითა და ქვეტექსტებით, რომელსაც მე ჩვეულებრივად ვიღებდი და გული მტკიოდა, რადგან ვერ ვიგებდი, რატომ და რისთვის ხდებოდა ეს. მაგრამ რას ვიზამთ? სჯობს გვიან, ვიდრე არასდროს. ჩვენი შვილები სხვანაირები არიან, სხვა დროში დაიბადნენ, სხვა ურთიერთობები აქვთ, ინფორმაციულადაც დატვირთულები არიან და მგონია, რომ ის პრობლემები, რაც მე მქონდა, არ ექნებათ. უბრალოდ, მე მინდა დამოუკიდებლობას მივაჩვიო მაკრინე და რაც შეიძლება კარგი განათლება მივცე. დამოუკიდებლობის მიცემა კი მშობლის ნერვებსა და შიშებზე გადის, მაგრამ სხვანაირად არ გამოდის. მე საკმაოდ დიდ ასაკამდე არ ვიცოდი, სად იყო თეატრალური უნივერსიტეტი, საბუთები რომ უნდა ჩამებარებინა, ფეხით დავდიოდი და ვეძებდი მანამ, სანამ ამხანაგი შემხვდა და მიმასწავლა. სულ ხელჩაკიდებული ვყავდი, კონტროლის ქვეშ, კონსერვატული დამოკიდებულებით და ასე არ შეიძლება.
- მაკრინეს აქვს ის განცდა, რომ ბაია დვალიშვილის შვილია?
- მგონია, რომ ამით არ წუხდება და სხვანაირი დამოკიდებულება აქვს. მე უფრო კომპლექსიანი ვიყავი. მაკრინე კი არის ძალიან მორიდებული, მაგრამ იმედია, კომპლექსები არ აქვს.
დასასრულ, ბაიას ვკითხეთ, სახლში რა უქმნის კომფორტს და ზოგადად, რამდენად უყვარს შინ ყოფნა.
- ჩემი კომფორტი არის დალაგებული სახლი, ვერ ვიტან არეულობას და როცა ვალაგებ, ვმშვიდდები და სიამოვნებას ვიღებ, თითქოს ტვინშიც და ნერვულ სისტემაშიც რაღაც მილაგდება. მიყვარს სინათლე, დიდი მნიშვნელობა აქვს ჩემთვის განათებას და დღის შუქს. სახლი კი არის მყუდრო ადგილი, სადაც ყველაზე უფრო მართალი ხარ, ყველაზე უფრო ნიღაბჩამოხსნილი, გახსნილი, პოულობ და იბრუნებ შენს თავს. ერთგვარი თავშესაფარია, სულის თავშესაფარი, სადაც ხარ ის, ვინც ხარ. ჩვენ რაც უნდა ვიძახოთ, რომ გულწრფელები ვართ, ყველგან გიწევს გარკვეული როლის თამაში - სამსახურში, საზოგადოებაში, სახლში კი ბევრი რაღაცისგან თავისუფლდები და ძალიან მნიშვნელოვანია, გიყვარდეს შენი სახლი.
ციცი ომანიძე
როგორც კი შინ შეხვალთ და თვალს მოავლებთ ინტერიერს, მაშინვე მიხვდებით, რომ აქ დიდი ისტორიის მქონე ადამიანები ცხოვრობდნენ და მოსაყოლ-გასახსენებელიც ბევრი აქვთ.
ბაია:
- ეს კორპუსი 1957 წელს აშენდა და 4 წელიწადში გავჩნდი მე. მას შემდეგ სულ აქ ვარ. გარკვეული პერიოდი მეუღლის არაჩვეულებრივ ბინაში ვცხოვრობდი, რომელიც ხშირად მესიზმრება, ძალიან საინტერესო და ლამაზი ბინა იყო, მაგრამ 90-იან წლებს შეეწირა და მას შემდეგ ისევ აქ დავბრუნდით. დედაჩემი, მამაჩემი, ჩემი მეუღლე და მე ერთად ვცხოვრობდით, შემდეგ მაკრინე შემოგვემატა და დღემდე ამ სახლში ვართ. მგონია, რომ ვერსად სხვაგან ვერ ვიცხოვრებ. აქ იმხელა ბიოგრაფია, ისტორია, მოგონება, ამბავი დევს, წარმოუდგენელია ჩემთვის სხვაგან გადასვლაზე ფიქრიც კი. რაც შეეხება ნივთებს, ჩვენ ანტიკვარები არ გვაქვს და არც მიყვარს, ანტიკვარულ მაღაზიაშიც კი ცუდად ვგრძნობ თავს, მიუხედავად იმისა, რომ ცრუმორწმუნე არ ვარ. უბრალოდ, არ მსიამოვნებს, მირჩევნია, ჩემით შევქმნა ნივთი და მისი ისტორიაც. საზღვარგარეთაც რომ დავდივარ, გასტროლი იქნება თუ ტურისტული მოგზაურობა, ვიძენ იმას, რაც ჩემთვის საინტერესოა, შემდეგ კი მოგონებად იქცევა. ბევრი რამ, რასაც აქ ხედავთ, ჩემი შექმნილი ან რესტავრირებულია, მიყვარს, როცა სახლი ჰგავს პატრონს და არ არის სტანდარტული, ან ჟურნალიდან გადმოტანილი.
90-იანებში, როცა მართლა არსად არაფერი ხდებოდა, მსახიობმა თოჯინების კეთება დაიწყო. იპოვა საქმე, რომლითაც მოახდინა საკუთარი თავის რეალიზება და იმ გაჭირვების ჟამს შემოსავლის წყაროდაც აქცია.
- იმ ბნელ წლებში, ჭრაქის შუქზე აღმოვაჩინე საქმე, რომელიც შემოქმედებასთან, ფერთან, წებოსთან, საღებავებთან მაკავშირებდა და დავიწყე თოჯინების კეთება. რამდენიმე მათგანს ახლაც ვინახავ. ერთ-ერთის კაბა ფოტოებით შევქმენი და ალბათ, გამორჩეული ამითაა. თავის დროზე დიდ მოწონებას იმსახურებდა და კარგ ფასად იყიდებოდა. ასევე დეკორატიულად ვაფორმებდი ბოთლებს, ლანგრებს. თუმცა, ეს ისე დიდი ხნის წინ იყო, ახლა რომ ვცადო, არც ვიცი, შევძლებ თუ არა გაკეთებას. ალბათ იმიტომ, რომ ეს საქმე იყო სპონტანური, სიტუაციური და არა პროფესიული.
სახლი რეტრო-კლასიკურ სტილშია მოწყობილი. ნახატები მთავარი დეტალია, რომელსაც ყველა ოთახში შეხვდებით. მისაღებში, ტელევიზორთან და ყავის მაგიდასთან ერთად, ფერადი ბალიშებით დამშვენებული რბილი სამეული დგას. აქვეა საკმაოდ ძველი ბუფეტი, მაგიდა და ზინგერის ფირმის ერთ-ერთი პირველი საკერავი მანქანა. განსაკუთრებული ყურადღება ძველებურმა ტელეფონმა მიიქცია, რომელიც თურმე არც ისე ძველი ყოფილა, როგორი შესახედაობაც აქვს.
- ნახატების უდიდესი ნაწილი ნაჩუქარია, თუმცა, ბევრი შედევრი 90-იანებმა „იმსხვერპლა“, გავყიდე, რადგან ასე იყო საჭირო. მართლა სასწაული ნამუშევრები იყო, მაგრამ რას ვიზამთ?! ცხოვრება ასეთია, ხან ყიდულობ, ხან ყიდი. ახლობლები, ძმა, დედ-მამა აღარ მყავს და ნახატს ნამდვილად ვერ გამოვეტირები.
რაც შეეხება ბუფეტს, მაგიდას, საკერავ მანქანას - ყველაფერი ძველია. აქვეა სერგო ფარაჯანოვის ნაჩუქარი სამკაულების ყუთი. ეს ტელეფონი, ყველას ძალიან ძველი ჰგონია, ლენინის დროინდელი მაინც, არადა, დედამ ერთ-ერთი გასტროლის დროს, პოლონეთიდან ჩამოიტანა, მასაც უყვარდა უცნაური დიზაინის ნივთები და ეს ერთ-ერთი მათგანია. ზინგერის საკერავი მანქანა, რომელზეც ჩიტების გალია მოვათავსე, ერთ-ერთი პირველი გამოშვებაა, თუმცა, თუ დანიშნულებისამებრ გამოიყენებ, თავის საქმეს პირნათლად შეასრულებს, მუშაობს მშვენივრად და გადამარჩინა, როცა ამ თოჯინებს ვაკეთებდი. ახლა კი, ჩიტები ბინადრობენ მასზე.
სახლში უამრავი, სხვადასხვა ზომისა და ფორმის ქოთნის მცენარეა.
- მცენარეები მიყვარს, მათი მოვლა-პატრონობა საკუთარ თავზე მაქვს აღებული, ჩემი სამივე აივანი ზაფხულობით ულამაზესია, სავსეა ყვავილებით. ძალიან მწყდება გული, როცა ვხედავ სახლებს, სადაც ადამიანებს ერთი ქოთანიც კი არ აქვთ, არადა ევროპის ნებისმიერ ქალაქში ეს აუცილებლობასავითაა, მეტიც - მერია კურირებს ამ საკითხს, ჩვენთან, სამწუხაროდ, დიდ ყურადღებას არ აქცევენ.
ბიბლიოთეკა-კაბინეტი - ალბათ ასე შეგვძილია დავარქვათ ოთახს, სადაც ერთი კედელი წიგნებით სავსე თაროებს უჭირავს, მეორეზე სხვადასხვა მხატვრის ნამუშევრებია გამოფენილი, შუაში შავი როიალი დგას და ოთახის სიღრმეში კი ძველი ბუხარი „იწონებს თავს“, რომელსაც ლითონის სურა, დოქი, უთო და მსგავსი ნივთები ამშვენებს. აქვეა ქალბატონი მარინე თბილელის ყვავილებით შემკული ბიუსტი და ირმის რქები, რომლის წარმომავლობა ჩვენი რესპონდენტისთვისაც უცნობია - რაც თავი მახსოვს, ეს რქები აქ იყო და არ ვიცი, საიდან გვაქვსო.
- ბუხარი საკმაოდ ძველია და დანიშნულებისამებრაც ვიყენებთ ხოლმე. ეს გაზეთებით გაფორმებული ტორშერიც ჩემი შექმნილია, ოღონდ იმ დროს გავაკეთე, სანამ გაზეთებით შეფუთვა ასე ტრენდული გახდებოდა (იღიმის). გარდა თოჯინებისა, იმ პერიოდში ჩემი ხელით დეკორატიულად გავაფორმე ბოთლები, ლანგრები, სარკეები. ბებიაჩემს ისეთი ლამაზი ბალიშისპირები ჰქონდა, გადაგდება დამენანა, ამოვჭერი და ჩარჩოში ჩავსვი, ისიც კომპოზიციად ვაქციე. რაც შეეხება წიგნებს, გადალაგება-გადმოლაგების დროს, ნახევარზე მეტი წიგნები ჩამბარებლებს გავატანე, ტომეულები იყო რუსულ ენაზე, მე ყველაფერი წაკითხული მაქვს, ახალი თაობა კი სხვა რაღაცებს კითხულობს, სხვა ინტერესები აქვს. ჩემს შვილს თუ დასჭირდება, უკვე არაჩვეულებრივი თარგმანებიც ხელმისაწვდომია. რაც მნიშვნელოვანია - გოგლა ლეონიძე, გრიშაშვილი, კონსტანტინე და კიდევ უამრავი, ესენი თავისთავად დავიტოვე.
ამავე ოთახში ერთი კედელი ჩვენი რესპონდენტის დედის, მარინე თბილელის ფოტოებს ეთმობა. სიკეთით სავსე, დიდსულოვანი ქალბატონი და ხელოვანი, გამორჩეული არტისტიზმით, სცენური მომხიბვლელობით, მუსიკალურობით, პლასტიკურობითა და გარდასახვის უნარით - ასე ახასიათებენ ბაიას დედას. ქალბატონ მარინეს უამრავი დასამახსოვრებელი და მაყურებლისთვის საყვარელი როლი აქვს განსახიერებული სცენაზე თუ კინოში.
- მამაჩემიც და დედაჩემიც ძალიან სტუმართმოყვარეები იყვნენ, ჩვენთან სულ სუფრა იყო გაშლილი. რეპეტიციისა თუ სპექტაკლის შემდეგ აქ იკრიბებოდნენ. მაშინ ამდენი წასასვლელი ადგილი არ არსებობდა, თითზე ჩამოსათვლელი იყო კაფეები და რესტორნები, ამიტომ ძირითადად სახლში იკრიბებოდნენ. როცა უცხოელები ჩამოდიოდნენ, პრესტიჟული და მნიშვნელოვანი იყო შინ მიღება, რათა ენახათ, რომ იმ საბჭოთა კავშირშიც კი ადამიანებს კონტაქტი, სიცილი, ურთიერთობა, გამასპინძლება კარგად შეეძლოთ. ეს იყო ღია, გულწრფელი, ნაკლებ ოფიციალური ურთიერთობები ოფიციალური წარმომადგენლების თანდასწრებით. ამ სახლს იმდენი ნიჭიერი, განათლებული, ჭკვიანი ადამიანი ახსოვს, ჩამოთვლა ალბათ გამიჭირდება. ეს იყო ერთგვარი თავშესაფარი ჩემი მშობლების მეგობრების და მათი ამბებისა. მაშინ ბევრ რამეზე ხმამაღლა იშვიათად ლაპარაკობდნენ და ადგილი, სადაც ამას ახერხებდი, ძალიან მნიშვნელოვანი ხდებოდა შენთვის. სამწუხაროდ, ბევრი რაღაც ახლა აღარ მახსოვს, სულ მეგონა, როცა დამჭირდებოდა, მამას ვკითხავდი, მაგრამ აღარაა მამა და ვერავის ვეკითხები...
საინტერესოა, დედა როგორ აფასებდა ბაიას შემოქმედებას და გასდევდა თუ არა მარინე თბილელის სახელი ბაიას ცხოვრებას ლაიტმოტივად.
- სახლში ჩემ მიმართ ყველა კრიტიკული იყო, ზედმეტად კრიტიკულიც კი, და არ მინდა, ჩემი შვილის შემთხვევაში იგივე განმეორდეს. ერთადერთი ჩემი ძმა იყო ლოიალური და მისგან ყოველთვის კარგი მესმოდა. პრემიერა ჩემთვის იყო ყველაზე მწარე დღე, იმიტომ, რომ ჩვენს 4 კვადრატულ სამზარეულოში იწყებოდა ჩემი „ნეკნების გადათვლა“. არადა, ეს არაა საჭირო, იმიტომ, რომ წახალისება და კარგზე აქცენტი მოტივაციას მატებს ადამიანს. მშობლები ყოველთვის მეტს ითხოვენ შვილებისგან, რაც აკომპლექსებს და აშინებს შვილს. საზოგადოებაც მეტს მოითხოვდა ჩემგან. არადა, რატომ მომეთხოვება მეტი, როცა მე ვარ დამოუკიდებელი ინდივიდი, აბსოლუტურად სხვა ტემპორიტმის, ბუნების თუ ხასიათის მატარებელი, რატომ უნდა მქონდეს სწორება უკვე შემდგარ ადამიანებზე. არ მქონდა უფლება, მევლო ჩემი გზით, ეს ძალიან რთული იყო ჩემთვის და ამიტომაც სულ ვაპროტესტებდი, - რომ არ ვგავარ დედაჩემს, რომ მე ვარ სხვა... ახლა, ასაკში კი მსიამოვნებს, რომ მამსგავსებენ და თუ ვინმესთვის დედაჩემი ჩემში გრძელდება, ეს ძალიან მახარებს. თუ სცენაზე ვინმეს დედას გავახსენებ, ეს ჩემთვის დიდი ბედნიერებაა... უნდა აღვნიშნო, რომ დედა დღემდე ახსოვთ და უყვართ, აქამდე მეუბნებიან, შენ არ გეწყინოს, მაგრამ დედაშენი ისეთი ლამაზი იყოო, ვეუბნები, არ მწყინს, მე ამას შეგუებული ვარ ბავშობიდან-მეთქი (იღიმის).
- მისი გავლენით გადაწყვიტეთ მსახიობობა?
- არა, შემთხვევამ განაპირობა, რომელიც ალბათ გარდაუვალი იყო. ბატონ მიშა თუმანიშვილს, რომელიც იმ დროს კინომსახიობთა თეატრს აყალიბებდა, შეხვდა მამა და საუბარში უთხრა, მოვიდეს ბაია, ნახოს, თუ მოუნდება, თუ არადა შენ არ დაგადანაშაულებს, რომ არ გაუშვი მსახიობადო. მაშინ მე-10 კლასში ვსწავლობდი და იქიდან დაიწყო და დაიწყო.
- თავიდან ალბათ ვერ იაზრებდით, რომ წინ რთული გზა გექნებოდათ და ყოველთვის შეგადარებდნენ დედას?
- ამდენს ვერ ვიაზრებდი, საერთოდ, დიდხანს ბევრ რამეს ვერ ვიაზრებდი (იცინის) და ეს ძალიან ცუდი იყო. ცოტა ქოთნის ყვავილივით მზრდიდნენ, რაც ძალიან ცუდია, რადგან ცხოვრება სავსეა სირთულეებით, ტკივილით, მწარე სიტყვებით, ფათერაკებით, ეკლებითა და ქვეტექსტებით, რომელსაც მე ჩვეულებრივად ვიღებდი და გული მტკიოდა, რადგან ვერ ვიგებდი, რატომ და რისთვის ხდებოდა ეს. მაგრამ რას ვიზამთ? სჯობს გვიან, ვიდრე არასდროს. ჩვენი შვილები სხვანაირები არიან, სხვა დროში დაიბადნენ, სხვა ურთიერთობები აქვთ, ინფორმაციულადაც დატვირთულები არიან და მგონია, რომ ის პრობლემები, რაც მე მქონდა, არ ექნებათ. უბრალოდ, მე მინდა დამოუკიდებლობას მივაჩვიო მაკრინე და რაც შეიძლება კარგი განათლება მივცე. დამოუკიდებლობის მიცემა კი მშობლის ნერვებსა და შიშებზე გადის, მაგრამ სხვანაირად არ გამოდის. მე საკმაოდ დიდ ასაკამდე არ ვიცოდი, სად იყო თეატრალური უნივერსიტეტი, საბუთები რომ უნდა ჩამებარებინა, ფეხით დავდიოდი და ვეძებდი მანამ, სანამ ამხანაგი შემხვდა და მიმასწავლა. სულ ხელჩაკიდებული ვყავდი, კონტროლის ქვეშ, კონსერვატული დამოკიდებულებით და ასე არ შეიძლება.
- მაკრინეს აქვს ის განცდა, რომ ბაია დვალიშვილის შვილია?
- მგონია, რომ ამით არ წუხდება და სხვანაირი დამოკიდებულება აქვს. მე უფრო კომპლექსიანი ვიყავი. მაკრინე კი არის ძალიან მორიდებული, მაგრამ იმედია, კომპლექსები არ აქვს.
დასასრულ, ბაიას ვკითხეთ, სახლში რა უქმნის კომფორტს და ზოგადად, რამდენად უყვარს შინ ყოფნა.
- ჩემი კომფორტი არის დალაგებული სახლი, ვერ ვიტან არეულობას და როცა ვალაგებ, ვმშვიდდები და სიამოვნებას ვიღებ, თითქოს ტვინშიც და ნერვულ სისტემაშიც რაღაც მილაგდება. მიყვარს სინათლე, დიდი მნიშვნელობა აქვს ჩემთვის განათებას და დღის შუქს. სახლი კი არის მყუდრო ადგილი, სადაც ყველაზე უფრო მართალი ხარ, ყველაზე უფრო ნიღაბჩამოხსნილი, გახსნილი, პოულობ და იბრუნებ შენს თავს. ერთგვარი თავშესაფარია, სულის თავშესაფარი, სადაც ხარ ის, ვინც ხარ. ჩვენ რაც უნდა ვიძახოთ, რომ გულწრფელები ვართ, ყველგან გიწევს გარკვეული როლის თამაში - სამსახურში, საზოგადოებაში, სახლში კი ბევრი რაღაცისგან თავისუფლდები და ძალიან მნიშვნელოვანია, გიყვარდეს შენი სახლი.
ციცი ომანიძე
_yda-1.jpg)
კომენტარები