მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენში ლანდშაფტის არქიტექტურა ახალი დარგია, ნინო შენგელია ამ სფეროს გამოცდილი სპეციალისტია და წლებია, ამ მიმართულებით აქტიურად მუშაობს. სწორედ მას ვესაუბრეთ თემაზე, თუ რა დატვირთვა აქვს წყალს ლანდშაფტში და კერძოდ, როგორ შეიძლება გამოვიყენოთ წყალი ჩვენს კარ-მიდამოში. ბაღში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი კომპონენტია წყალი. განსაკუთრებით, მოძრავი წყალი, რომელიც ეზოს აგრილებს და ბაღის თავისებურებას ქმნის. მისი ჭვრეტა მომაჯადოებელი და საინტერესოა. ეზოში წყალი შეიძლება წარმოდგენილი იყოს როგორც ე.წ. "სარკე", ანუ უმოძრაო ზედაპირით. ასევე პეიზაჟური, ბუნებრივი ქვებით შემკული ჩანჩქერით, რაც კლასიკური ბაღის ერთ-ერთი ელემენტია
- ალბათ იმასაც მნიშვნელობა აქვს, თუ როგორი განლაგება აქვს იქ ქვებს?
- ცხადია, ამაზეა დამოკიდებული, როგორ იდენს წყალი ქვებზე. შეიძლება ეს იყოს მთის მდინარის შესატყვისი, ან ფარდისებური ვარდნა, ან საფეხურებზე მორაკრაკე მდინარე, რომელიც გუბურაში ჩაედინება.
- გუბურა წყალვარდნილის უფრო სტატიკური კომპონენტია, არა?
- დიახ, მას სტატიკური მდგომარეობა აქვს და წყალვარდნილის ზედაპირის ლოგიკური დაბოლოებაა. შიგნით წყლის მცენარეები უნდა იზრდებოდეს.
- თუმცა შესაძლოა გუბურის ნაგებობა სულ სხვაგვარიც იყოს...
- კიდევ ერთი ვარიანტია, როდესაც წყალი ჩაედინება პირდაპირ გუბურაში და იქ ხრეში ან კენჭები ხვდება.
- ამ დროს წყალი სად მიდის?
- ქვემოთ მოწყობილ კონტეინერში დაგროვდება და ისევ უკან ამოვა.
- გუბურა წყალვარდნილით რომ არ იყოს და აბსოლუტურად ცალკე, დამოუკიდებლად გაკეთდეს?
- შეიძლება, ოღონდ, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ იქ წყალი დგას და ტრაპი სჭირდება, რათა პერიოდულად დაიცალოს. ამიტომ, როდესაც ვაპროექტებთ, საკანალიზაციო სისტემას ვუერთებთ.
- გუბურას როგორი ეზო, როგორი ლანდშაფტი სჭირდება?
- ლანშაფტური სივრცის მხატვრული გადაწყვეტა კომპოზიციაზეა დამოკიდებული. გააჩნია, როგორ განალაგებ ბაღის სხვადასხვა კომპონენტს. დატვირთულ ადგილებს აუცილებლად თავისუფალი ადგილები უნდა ენაცვლებოდეს. წყლის ზედაპირს კოლორიტი შემოაქვს და მისი ლოკალიზაცია მნიშვნელოვანია. უნდა იყოს ღია ადგილი, სადაც ჯერ გაკვალვას შევძლებთ და მერე ავაშენებთ. ზოგადად სწორი ადგილი გვჭირდება. შეიძლება ზოგ შემთხვევაში, პატარა ადგილას პატარა გუბურაც გააკეთოთ, მაგრამ გუბურებს შორის თავისუფალი ადგილი აუცილებლად უნდა რჩებოდეს.
- ცხადია, წყალიც უნდა იყოს მიყვანილი იმ ადგილებში, ხომ?
- წყალი შეგვიძლია მივიყვანოთ "შლანგითაც" და მოშორებით არსებული სისტემაც (ძრავა) ჩავრთოთ. როცა სისტემა სავსეა, წყლის ბრუნვას იწყებს. წყალი ადგილამდე მარტივი გზით უნდა მიეწოდებოდეს. ხანდახან წყალი სისტემაში სხვადასხვა მიზეზით მცირდება - ორთქლდება ან ადგილს პოულობს და იპარება. სისტემა ავტომატურად უნდა ივსებოდეს. როგორც კი წყლის დონე დაიკლებს, მიყვანილი წყალი მაშინვე ავტომატურად მიეწოდება სისტემას. თუ გვაქვს წყალვარდნილი, რომელიც გუბურით სრულდება, სასურველია, ის ბაღის ყველაზე დაბალ ადგილზე იყოს განთავსებული. ხანდახან ისეთი გადაწყვეტაც გვიწევს, როცა გუბურის დონე უფრო დაბალია; ამ შემთხვევაში, კედლები ინჟინერმა ისე უნდა განალაგოს, რომ არ ჩამოინგრეს.
- რა წყალმცენარეებით უნდა გაივსოს ის და როგორ?
- შეიძლება, ზოგი წყალმცენარე ფსკერზეც იდგას ქოთნით ან ქვებზე, ცოტა ამაღლებულ ადგილას. მნიშვნელოვანია გუბურის სიღრმე. რაც უფრო ნაკლებია სიღრმე, უფრო სწრაფად თბება წყალი და გუბურის გამწვანების პროცესი უფრო სწრაფად მიმდინარეობს. რაც უფრო ღრმაა გუბურა, წყალმცენარეებისთვის მეტად მისაღებია. მათ შორის - დუმფარებისთვის, რომლებსაც მინიმუმ 90 სანტიმეტრი სიღრმის წყალი სჭირდებათ. უფრო დაბალი წყლის დუმფარებიც არსებობს. უმჯობესია, რომ სიღრმე მეტრი იყოს. წყალში თევზებიც მნიშვნელოვანი ელემენტია. მეტრიანი სიღრმის გუბურაში თევზის გაშენებაც შეგვიძლია.
- რა მასალისგან უნდა გაკეთდეს გუბურა?
- შეიძლება იყოს ბეტონის კონსტრუქცია, საფუძველში არმატურის მოქსოვილი ბადით, რაც აძლიერებს ფსკერს. თავად ძირითადად ბეტონის ფსკერს ვიყენებ, რადგანაც მასზე ბუნებრივი ქვების განლაგებაც მისაღებია. მეტად პეიზაჟური და ბუნებასთან მიახლოებული სურათი გამოდის. მსოფლიოში ასევე მიღებულია ფირი, რომელიც წყალს არ ატარებს. იმ თარგზე, როგორც არის ამოთხრილი მიწა, ფირს აფენენ. მას ერთი მინუსი აქვს - როგორც უნდა დაფარო, მაინც ჩანს თხელი რეზინი. თუმცა მისი პლუსი ის არის, რომ თუ ასეთი გუბურა მოგვბეზრდება, გავშლით და მიწას გავასწორებთ, თითქოს არაფერი ყოფილა. მეორე მხრივ, ბეტონი უფრო ბუნებრივად გამოიყურება. მოკლედ, ამ ორ მასალას შორის შეგვიძლია არჩევანი გავაკეთოთ.
- რა მცენარეები უნდა განვალაგოთ და რა ხარობს გუბურის სიახლოვეს?
- წყლის მოყვარული მცენარეა კალა, ის მის სიახლოვესაც შეიძლება დავრგოთ და პირდაპირ წყალშიც ჩავდგათ ქოთნით. ასევე ახლოს შეგვიძლია განვათავსოთ ბამბუკი, ზამბახის ნაირსახეობა, რომლებიც წყლის მოყვარული მცენარეები არიან. ნესტი უყვართ გვიმრებსაც. კარგად ხარობს ნეკერჩხალი, განსაკუთრებით ლამაზია იაპონური ნეკერჩხალი, მტირალა ფორმის ტირიფი.
- რა დაგვიჯდება ეს სიამოვნება?
- ამის განსაზღვრა რთულია. საჭიროა მასალის შეძენა (ქვები, ძრავა, სანტექნიკური მილები), მუშახელი, მხატვარი. თავდაპირველად დიზაინერმა ესკიზი უნდა გააკეთოს. მხატვარი კი ქვით ასრულებს იმ კომპოზიციას, რასაც დიზაინერი კარნახობს. საშუალოდ, ეს ყველაფერი 3000-4000 ლარი ჯდება. თუმცა, შესაძლოა, მინიმალური თანხა 1500-ც იყოს და უფრო ნაკლებიც.
- შადრევანი ბაღის კლასიკური ელემენტია. იქნებ ისიც განვიხილოთ?
- შადრევანი უფრო აღმოსავლური ბაღების ელემენტია. სათავეს სპარსული ბაღებიდან იღებს. მან მოგვიანებით იტალიური რენესანსის ხანის ბაღებში გადაინაცვლა, სადაც ნამდვილ საოცრებებს ახდენს: ჩამოედინება რამდენიმე ტერასიდან, გადადის შადრევანში, ხდება მოულოდნელი წყლის ამოფრქვევებიც. იტალიური ბაღები წყლის ფეიერვერკის აპოთეოზია. ამ ყველაფერმა მოგვიანებით განვითარება ფრანგულ ბაღებშიც პოვა. იტალიურიდან იქ ბევრი რამ არის აღებული, მაგრამ ყველაფერი მაინც საფრანგეთის ლანდშაფტზეა მორგებული, რადგანაც სივრცეები ნაკლებად მთაგორიანია.
- როგორია შადრევანი ქართველი კაცის ეზოში...
- გაგვიკეთებია პეიზაჟური წყალვარდნილები, რომლებიც ბუნების იმიტაციას ახდენს. ისეთ ფორმასა და შესახედაობას ვაძლევთ, თითქოს ეს არ არის ხელოვნური. ეზოს ბუნებრივად უნდა შეერწყას.
- წყარო როგორი არქიტექტურული ფორმაა?
- წყარო მცირე არქიტექტურული ფორმაა. სხვადასხვა სტილის წყარო არსებობს - ძალიან ბუნებრივი, როგორიც ტყეში შეიძლება შეგხვდეს, ქვაზე გადმომავალი ან კოლონებად და კედელში გადმოსული. მთავარია, რომ მოპირკეთებული იყოს ბუნებრივი ქვით. მოკლედ, მრავალი მხატვრული ხერხი არსებობს წყაროს შესაქმნელად.
- რას იტყვით ეზოში გამართულ საცურაო აუზზე?
- საცურაო აუზის მხატვრული დატვირთვა ლურჯი წყალია, რომელიც გეომეტრიულ ფორმებშია გადაწყვეტილი. ეს ადგილი ზოგადად ცურვისთვის არის განკუთვნილი, მაგრამ პროექტში მხატვრული დატვირთვა აქვს და დიდი ბაღის ცენტრში იგება. საცურაო აუზი ორ დიდ ნაწილს აერთიანებს, მაგრამ დეკორატიულ დატვირთვასაც იძენს.
- შადრევანი ეზოში ნებისმიერ ადგილზე შეიძლება გაკეთდეს?
- არა, რა თქმა უნდა. ადგილი ძალიან ფაქიზად უნდა შეირჩეს, რადგანაც ფაქტობრივად, შადრევანი ეზოში დომინანტია და გამოსაჩენ ადგილას უნდა იყოს. საჭიროა, იყოს ტერასა, ან სწორი და არარელიეფური ადგილი - ეს აუცილებელი პირობაა. შადრევნის ტიპებიც მრავალფეროვანია. შეიძლება იყოს სამსართულიანი, ერთსართულიანი და ერთი ჭავლით, გაფანტული, კლასიკური, თანამედროვე. არსებობს კინეტიკურიც. ეს მოძრავი სკულპტურაა და წყალი ერთი ნაწილიდან მეოერეში ისხმება.
- შადრევანსაც ისეთივე მოვლა უნდა, როგორც გუბურას?
- გაწმენდა უნდა ქვას, ნადების მოცილება, წყალს გამოცვლა, შემოწმება.
- როგორ უნდა მოვუაროთ წყლის ნებისმიერ ნაგებობას ეზოში?
- რომ არ დაიბინდოს და აიმღვრეს, გაწმენდა უნდა. ყურადღებით უნდა ვიყოთ, რომ წყალი არ დააკლდეს, რადგანაც რომ აკლდება, ძრავა ითიშება. ასევე უნდა შევამოწმოთ, წყალი სადმე ხომ არ იპარება, რაიმე ტექნიკური პრობლემა ხომ არ არის. გაწმენდისას წყალმცენარეები უნდა ამოვიღოთ და გავასუფთაოთ. თუ ფილტრები არ აქვს დაყენებული, წყალი ორ კვირაში ერთხელ უნდა გაიწმინდოს. ფილტრები ცოტა ძვირი სიამოვნებაა. წყალს კვირაში ერთხელ თუ გამოვცვლით, არანაირი პრობლემა არ შეიქმნება.
- თუ ფილტრები აყენია?
- ის თავისით წმენდს. არსებობს ბიოლოგიური, ხალხური მეთოდები, ანუ მცენარეები, რომელთაც ტომარაში მოთავსებულს ჩააგდებ და ბაქტერიების გამრავლებას უშლის ხელს. მოკლედ, ზოგიერთ მცენარეს თვითონ აქვს გამწმენდი უნარები. 
ლალი ფაცია
_yda-1.jpg)
კომენტარები