"სო­ფელ ხალ­დე­ში ოთხი გვა­რი ცხოვ­რობ­და: გას­ვი­ა­ნე­ბი, ჩე­გი­ა­ნე­ბი, ჩოფ­ლი­ა­ნე­ბი, ჯო­ხა­ძე­ე­ბი და აი, ამ ოთხმა გვარ­მა სვა­ნეთს თეთ­რი ქუდი და­ად­გა!.. ხალ­დეს მო­სახ­ლე­ო­ბა კა­ჟის თო­ფე­ბით და­უ­პი­რის­პირ­და ქვე­მე­ხე­ბით შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ მე­ფის რუ­სე­თის ჯარს... ხალ­დე­ლებს სა­სა­მარ­თლო­ზე დიდი ქარ­თვე­ლი მგო­სა­ნი აკა­კი წე­რე­თე­ლი იცავ­და. მან ყვე­ლა­ფე­რი გა­ა­კე­თა, მე­ფის რუ­სე­თის თვით­ნე­ბო­ბა და ძალ­მომ­რე­ო­ბა რომ ემ­ხი­ლა, მაგ­რამ რას გახ­დე­ბო­და?! ყვე­ლას ციმ­ბირ­ში გა­და­სახ­ლე­ბა მი­უ­სა­ჯეს. სამ­წუ­ხა­როდ, გა­და­სახ­ლე­ბი­დან მხო­ლოდ ორი კაცი დაბ­რუნ­და, და­ნარ­ჩე­ნე­ბი, 26 კაცი, ციმ­ბი­რის მი­წა­ში ჩაწ­ვნენ... ხალ­დე­ლე­ბის მა­გა­ლი­თი ამაგ­რებ­და იმ სვა­ნებს, რო­მელ­თაც სამ­ჯერ და­ა­მარ­ცხეს მე­თერ­თმე­ტე წი­თე­ლი არ­მი­ის ნა­წი­ლე­ბი სვა­ნეთ­ში. 1925 წლამ­დე სვა­ნე­თი ვერ გა­ა­საბ­ჭო­ვეს! " - ამ­ბობს სა­ზო­გა­დო მოღ­ვა­წე, პო­ე­ტი, პუბ­ლი­ცის­ტი ერეკ­ლე საღ­ლი­ა­ნი...

რამ­დენ­ჯერ­მე ნან­გრე­ვე­ბად ქცე­უ­ლი სო­ფე­ლი კვლავ ცო­ცხლდე­ბა. წელს დას­რულ­და სამ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლის მშე­ნებ­ლო­ბა და თუ რა შე­უძ­ლე­ბე­ლი შეძ­ლო გას­ვი­ა­ნე­ბის ოჯახ­მა, ამის შე­სა­ხებ ლალი გას­ვი­ა­ნი გვი­ამ­ბობს...

- მა­მა­ჩე­მის დიდი ბა­ბუა გახ­ლდათ გურ­მაჩ გას­ვი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ხალ­დეს აჯან­ყე­ბის ერთ-ერთი მო­თა­ვე იყო... ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი 1952 წელს აფხა­ზეთ­ში გა­და­ა­სახ­ლეს. ცნო­ბი­ლია, ამ წლებ­ში ხალ­დე­დან სვა­ნე­ბის გა­და­სახ­ლე­ბა სტა­ლი­ნის ბრძა­ნე­ბით მოხ­და. ბე­ბი­ამ და ბა­ბუ­ამ ოჯა­ხის შექ­მნი­დან ხალ­დე­ში მხო­ლოდ სამი წელი იცხოვ­რეს, შემ­დეგ აფხა­ზეთ­ში, გუ­და­უ­თის რა­ი­ონ­ში... მე აფხა­ზეთ­ში 1987 წელს და­ვი­ბა­დე. 1992 წელს აფხა­ზე­თის ომის გამო ყვე­ლას წა­მოს­ვლა მოგ­ვიხ­და და თბი­ლის­ში გა­ვი­ზარ­დე... რო­გორც მო­გახ­სე­ნეთ, ჩვე­ნი ოჯა­ხის­თვის ხალ­დე სულ არ­სე­ბობ­და. ყო­ველ­თვის ვი­ცო­დი, რომ გმი­რე­ბის სოფ­ლი­დან, გმი­რის - გურ­მაჩ გას­ვი­ა­ნის შთა­მო­მა­ვა­ლი ვი­ყა­ვი. სვა­ნე­თი ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და, თუმ­ცა ნა­ნა­ხიც არ მქონ­და. პირ­ვე­ლად 2005 წელს ვეწ­ვიე, მეს­ტი­ა­ში სტუ­დენ­ტი სტუმ­რად ვიმ­ყო­ფე­ბო­დი. მა­შინ მივ­ხვდი, რა­საც ნიშ­ნავს სის­ხლის ყი­ვი­ლი, ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში არ და­მა­ვი­წყდე­ბა ის ემო­ცი­ე­ბი...


- ხალ­დე­ში დაბ­რუ­ნე­ბა ოჯახ­მა რო­დის გა­და­წყვი­ტეთ?

- ხალ­დე ჩემს ძმას იმ­დე­ნად უყ­ვარ­და, მის­თვის სა­ნუკ­ვა­რი იყო. მხო­ლოდ ერთხელ იყო ნამ­ყო­ფი და შემ­დეგ სულ ახ­სოვ­და. მისი ნატ­ვრა იყო ხალ­დე­ში ჩვე­ნი თუნ­დაც პა­ტა­რა ქოხი გვქო­ნო­და, მაგ­რამ ამა­ზე ფიქ­რიც კი წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი იყო. ოჯახ­ში უმ­ძი­მე­სი სი­ტუ­ა­ცია იყო, ძმა უკურ­ნე­ბელ სენს ებ­რძო­და... ძმა ისე გარ­და­იც­ვა­ლა, ფაქ­ტობ­რი­ვად სიკ­ვდი­ლის­თვის მო­ემ­ზა­და. დაგ­ვი­ბა­რა ხალ­დე­ში რა­ღაც გაგ­ვე­კე­თე­ბი­ნა, რაც მის აუს­რუ­ლე­ბელ ოც­ნე­ბად დარ­ჩა... ხალ­დე­ში ჩემი ძმის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ რომ ჩა­ვე­დი, გან­ცვიფ­რე­ბუ­ლი დავ­რჩი. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, რა­საც ნიშ­ნავს, მთის შვი­ლე­ბის­თვის მთე­ბის ნახ­ვა... მთებ­ში არა­სო­დეს მი­ცხოვ­რია, სა­ერ­თოდ მთი­ან რე­გი­ონ­ში არ ვყო­ფილ­ვარ, მაგ­რამ იქ გული სულ სხვა­ნა­ი­რად ძგერ­და. მა­შინ მივ­ხვდი, ჩემი ძმის ემო­ცი­ებს, რა­ტომ იყო იმ­დე­ნად აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბუ­ლი და შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ხალ­დე­ზე... განაგრძეთ კითხვა