7 თებერვალს მთელმა საქართველომ სამწუხარო ამბავი შეიტყო: ბაღდათის მუნიციპალიტეტის სოფელ ნერგეეთში, მიწის მასა ჩამოიშალა და ოთხი სახლი დაანგრია. სტიქიურ უბედურებას ცხრა ადამიანი ემსხვერპლა, მათ შორის არასრულწლოვნებიც იყვნენ! წინადღეს, ძლიერი წვიმით გამოწვეული ზვავისა და მეწყრის შედეგად, ორი ადამიანი დაიღუპა აჭარის რეგიონში. ეს ნამდვილი შოკი იყო ქვეყნისთვის, რომელმაც რამდენიმე თვის წინ კიდევ ერთი ტრაგედია გადაიტანა: 2023 წლის 3 აგვისტოს, კურორტ შოვში, სტიქიური უბედურების გამო 32 ადამიანი დაიღუპა.

როგორ დავიცვათ მოსახლეობა მსგავსი ტრაგედიებისგან? - ამის თაობაზე ილიას უნივერსიტეტის დედამიწის შემსწავლელ მეცნიერებათა ინსტიტუტის დირექტორს,

თეა გოდოლაძეს ვესაუბრეთ:

- ის, რაც ბაღდათის რაიონის სოფელ ნერგეეთში დატრიალდა, მართლაც ძნელი გადასატანი იყო, რადგან შოვის ტრაგედიისგან მიყენებული ტრავმა ჩვენს ხალხს ჯერ კიდევ არ გადაუტანია! შოვის და ნერგეეთის ტრაგედიები გეოლოგიურად სხვადასხვა წარმოშობისაა. თავისი გენეზისით, ეს განსხვავებული მოვლენები იყო: შოვში მყინვარული ღვარცოფი მოვარდა - იქ წვიმა არაფერ შუაში იყო, მთავარი მიზეზი მყინვარების დადნობა გახლდათ, ხოლო ნერგეეთში, გლობალური დათბობის გამო, უხვი ნალექი მოვიდა, ამას დაემატა გეოლოგიურად, ტექტონიკურად რთული ნიადაგი და წამოვიდა მეწყერი, რომელმაც რამდენიმე ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა.

- რამდენად დიდი იყო ნერგეეთის მეწყერი?

- ეს დიდი მეწყერი არ ყოფილა. მართალია, ხალხი იქაც დაიღუპა, სახლები დაინგრა და დიდი ტრაგედიის მოწმენი გავხდით, მაგრამ ამ სოფელში დაახლოებით 200 კუბმეტრი მიწა მოწყდა, რაც ბევრი არ არის, მაგრამ ხომ ხედავთ, მაინც რა მძიმე შედეგები მოიტანა? - ოთხი ოჯახი დაიმარხა. სამწუხაროდ, სტიქიურ მოვლენებს ადამიანების სიცოცხლე ewireba, ამიტომ განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა ვიყოთ, რადგან მსგავსი მოვლენები მომავალში კიდევ იქნება. მთავარია, მილიონობით კუბმეტრი მიწა არ მოწყდეს, რისი ალბათობაც ჩვენს ქვეყანაში ნამდვილად არსებობს. მეწყერს წინ ვერაფერი აღუდგება, ამიტომ, სახელმწიფოს მთელი ძალები აქეთკენ უნდა იყოს მიმართული: სახელმწიფო იმისთვის არსებობს, რომ მოსახლეობის უსაფრთხოებაზე იზრუნოს.

- მაინც რაში გამოიხატება ეს ზრუნვა?

- სახელმწიფომ ხელი უნდა შეუწყოს მეტეოროლოგებს, სინოპტიკოსებს, გეოლოგებს, სეისმოლოგებს - ისინი გარემოს უნდა სწავლობდნენ და ერთობლივ კვლევებს ატარებდნენ... მან ხელი უნდა შეუწყოს ამ დარგების განვითარებას, მეცნიერებს პროფესიული თავისუფლება უნდა მისცეს და მათ კომპეტენციაში არ უნდა ჩაერიოს. ამ სფეროში ჩვენ ძალიან მძიმედ გვაქვს საქმე, რადგან სახელმწიფომ ისეთი ინფრასტრუქტურაც კი ვერ შექმნა, რომ წერტილოვანი პროგნოზი გაკეთდეს - აი, ეს არის ძირითადი პრობლემა, რომელიც სასწრაფოდაა მოსაგვარებელი!

- სად, რა ადგილებში ვითარდება ყველაზე ხშირად მეწყერი?

- ნებისმიერ მთაგორიან ადგილს, სადაც დახრილობა ძალიან დიდია, აქვს იმის პოტენციალი, რომ იქ მეწყრული პროცესები დაიწყოს. სად და როდის დაიწყება ეს პროცესი წინასწარ არავინ იცის. ხშირად, ამ პროცესში ადამიანიც ერევა: რაღაცას აშენებს, რაღაცას აკეთებს, რითაც გარემოს აზიანებს. სწორედ ამიტომ, ამ საკითხს კომპლექსურად უნდა მივუდგეთ. ყველა, ვინც მეწყრული მთის ძირში ცხოვრობს, პოტენციური საფრთხის ქვეშაა. ასეთ ადგილებში ცხოვრება არ შეიძლება: ეს ადრეც ბევრჯერ მითქვამს. მე და ჩემი კოლეგები ხშირად ვიმეორებთ, რომ არასტაბილურ ფერდობზე ან მდინარის კალაპოტში ცხოვრება საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლეს - ეს არის რეალობა, რომელიც უნდა გავითვალისწინოთ. აბა, მე რატომ ვჩხუბობ, როცა მსგავს დარღვევებს ვხედავ? ჩხუბი და კამათი კი არ მიხარია! ბევრს არ მოსწონს, სიმართლეს რომ ვამბობ, მაგრამ რეგიონებში კი არა, აქვე, თბილისში რომ შეესივნენ ამ ფერდობებს და კორპუსებს აშენებენ, ვინმეს ეს კარგი ჰგონია? თბილისი ამ თვალსაზრისით პრობლემური ქალაქია, რადგან აქაც მძიმე ტექტონიკაა. როდის რა მოხდება, არავინ იცის, მაგრამ სპეციალისტებისთვის ცნობილია ადგილები, რომელიც სარისკო და საშიშია და სწორედ ამ ადგილებს უნდა მიექცეს ყურადღება.

- ნუთუ არ ფიქრობენ, რომ ასეთ ადგილებში სახლი არ უნდა აიშენონ და ბინა არ შეიძინონ?

- ხალხი ამ დროს არაფერ შუაშია, რადგან მან კარგად არ იცის გეოლოგია და იმ ადგილის სპეციფიკა, სადაც ცხოვრობს ან ბინას ყიდულობს. სამაგიეროდ, ჩვენმა წინაპრებმა კარგად იცოდნენ და სახლებს მთის ფერდობებზე აშენებდნენ - მდინარე რომ ადიდდებოდა, მათ სახლებს ვეღარ წაიღებდა. ახლა ეს ცოდნა დაიკარგა და ხალხი აღარ ფრთხილობს. არადა, საცხოვრებელი ადგილის შერჩევას ცოდნა უნდა. ამიტომ, ყველგან უნდა იყვნენ სპეციალისტები, რომლებიც ყველაფერს მონიტორინგს გაუწევენ, მაგრამ აღარავინ დარჩა და ვინ გაუწევს? ჩვენს სფეროში პროფესიონალები საკმაო რაოდენობით აღარ არიან, რაც სერიოზული პრობლემაა. ვინც ვართ, იმათაც გვავიწროებენ: საქართველოში თუ სიმართლეს იტყვი, მაშინვე ოპოზიციონერად მოგნათლავენ და ყველანაირი მეთოდებით ცდილობენ, გაგაჩუმონ, მაგრამ ეს ისეთი დარგია, რომელზეც ადამიანების სიცოცხლეა დამოკიდებული. ეს დარგი ყველაზე ერთგული, ჭკვიანი და კარგი ახალგაზრდებით უნდა შევავსოთ, მაგრამ თუ ნორმალურ ხელფასს არ მისცემ, თუ მის პირად ცხოვრებას გამოჩხრეკ და გარეთ გამოფენ, რომელი ახალგაზრდა გაგიჩერდება ან ხმას რატომ ამოიღებს?! დიახ, არსებობს ინფორმაცია სახიფათო ზონებზე, არსებობს წინასწარი შეტყობინების სისტემა, რომელსაც მოწინავე ქვეყნებში აქტიურად იყენებენ, მაგრამ ჩვენ ჯერჯერობით, ამ დონემდე ვერ მივედით.
განაგრძეთ კითხვა