“ინ­ტე­რი­ერს ყვე­ლას­თ­ვის დი­დი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს და ის ჩემ­თ­ვი­საც რა­ღა­ცას გან­საზღ­ვ­რავს, უპირ­ვე­ლე­სად, იმ გან­წყო­ბი­ლე­ბას მიქ­მ­ნის, რო­მე­ლიც ჩე­მი შინ ყოფ­ნის ხა­სი­ათს გა­ნა­პი­რო­ბებს”, - გვე­უბ­ნე­ბა კი­ნო­რე­ჟი­სო­რი ლა­ნა ღო­ღო­ბე­რი­ძე, რო­მელ­საც ცო­ტა ხნის წინ შინ, ვე­რა­ზე ვეს­ტუმ­რეთ.

ქალ­ბა­ტო­ნი ლა­ნა ცხოვ­რობს სახ­ლ­ში, სა­დაც წარ­სუ­ლი, ტრა­დი­ცი­ე­ბი და თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბა ერ­თ­მა­ნეთს ბუ­ნებ­რი­ვად ერ­წყ­მის. რე­ჟი­სორს ყვე­ლა ნივ­თი უყ­ვარს, რო­მე­ლიც იქ არის და­ცუ­ლი, ზო­გი­ერ­თი კი, რო­გორც ამ­ბობს, მთელ მის ცხოვ­რე­ბას გა­ნა­სა­ხი­ე­რებს... ამ სახ­ლ­ში მის­ვ­ლა ყვე­ლას უხა­რია.

- მნიშ­ვე­ლო­ვა­ნია ასე­ვე მო­გო­ნე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად სწო­რედ სახლს უკავ­შირ­დე­ბა.

ეს დი­დი ოთა­ხი, რო­მე­ლიც 85 კვ.მ-ია,

ჩე­მი მე­უღ­ლის, ლა­დო ალექ­სი-მეს­ხიშ­ვი­ლის (ცნო­ბი­ლი მხატ­ვა­რი და არ­ქი­ტექ­ტო­რი. - ავტ.) სა­ხე­ლოს­ნო გახ­ლ­დათ, აქა­უ­რო­ბა ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და, მის­თ­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი და ღი­რე­ბუ­ლი ად­გი­ლი იყო. მე­რე ისე მოხ­და, რომ ბი­ნა, რო­მე­ლიც ფა­ლი­აშ­ვილ­ზე გვქონ­და, ამ სა­ხე­ლოს­ნოს გვერ­დით ბი­ნა­ზე გად­მოვ­ც­ვა­ლეთ და ამას შე­ვუ­ერ­თეთ.

მოკ­ლედ, ამ სახ­ლ­ში ყვე­ლა­ფე­რი ლა­დოს უკავ­შირ­დე­ბა. ჯერ ერ­თი, აქ მი­სი ნა­ხა­ტე­ბია, ხომ ხე­დავთ, მთე­ლი კე­დე­ლი მათ ეთ­მო­ბა. აქ­ვეა ზუ­რა ნი­ჟა­რა­ძის მი­ერ შექ­მ­ნი­ლი პორ­ტ­რე­ტე­ბიც, მაგ­რამ ლა­დოს ეს ჩა­ნა­ხა­ტე­ბი გა­მორ­ჩე­უ­ლად მიყ­ვარს. არ­ქი­ტექ­ტო­რის­თ­ვის ასე­თი ხატ­ვა იშ­ვი­ა­თია...

მოკ­ლედ, მინ­დო­და, რომ ამ სივ­რ­ცე­ში ყვე­ლა­ფე­რი ისე ყო­ფი­ლი­ყო, რო­გორც მას ეკუთ­ვ­ნო­და. ავე­ჯიც ძი­რი­თა­დად ის არის, რაც მის სი­ცოცხ­ლე­ში გვქონ­და: კა­მო­დი, სა­ვარ­ძ­ლე­ბი, ბევ­რი რამ დი­დი ლა­დო მეს­ხიშ­ვი­ლის (მსა­ხი­ო­ბი), ანუ ლა­დოს ბა­ბუ­ის ნა­ქო­ნი საგ­ნე­ბი და ნივ­თე­ბია. ამ სკივ­რით მას კოს­ტი­უ­მე­ბი დაჰ­ქონ­და, რო­დე­საც გას­ტ­რო­ლებ­ზე და­დი­ო­და...

სვა­ნუ­რი ტახ­ტი მრავალი წლის წინ სვა­ნეთ­ში ყოფ­ნი­სას შე­ვი­ძი­ნეთ და ძა­ლი­ან მიყ­ვარს, ოს­ტა­ტის მი­ერ ხე­ლით შექ­მ­ნი­ლი უნი­კა­ლუ­რი ნა­მუ­შე­ვა­რია.

აქ არის ცნო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის ნა­ჩუ­ქა­რი ნივ­თე­ბი: ფა­რა­ჯა­ნო­ვის თო­ჯი­ნა, კო­კა იგ­ნა­ტო­ვი­სა და გო­გი ალექ­სი-მეს­ხიშ­ვი­ლის ნა­მუ­შევ­რე­ბი. ყვე­ლა­ფერს თა­ვისი სა­ხე­ლი და ად­გი­ლი აქვს.

- ძა­ლი­ან ძვე­ლი და კარ­გად შე­ნა­ხუ­ლი ავე­ჯი გაქვთ...
- ეს კა­რა­და კაკ­ლის ხის­გან არის დამ­ზა­დე­ბუ­ლი. XVII სა­უ­კუ­ნის ნივ­თია, სა­ვარ­ძ­ლე­ბი და კა­მო­დი ალექ­სი-მეს­ხიშ­ვი­ლე­ბი­სე­უ­ლია.

- ბუ­ხა­რიც არ ჰგავს თა­ნა­მედ­რო­ვე ნა­მუ­შე­ვარს, ძა­ლი­ან ორი­გი­ნა­ლუ­რია...
- მარ­თა­ლია, არ არის მა­სობ­რი­ვი, რო­გო­რიც დღეს ოჯა­ხებ­ში აქვთ. თით­ქოს წი­ა­ღი­დან, სიძ­ვე­ლი­დან მო­დის. პი­რა­დად ლა­დოს ნა­მუ­შე­ვა­რია, მან გა­ა­კე­თა. ქვები, რომ­ლი­თაც მო­პირ­კე­თე­ბუ­ლია, სადღაც იპო­ვა, მო­ი­ტა­ნა და ბუ­ხა­რი შექ­მ­ნა. მოკ­ლედ, მი­სი შე­მოქ­მე­დე­ბაა და ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და, ისე, რო­გორც სპორ­ტის სა­სახ­ლის, ტე­ლეგ­რა­ფის და სხვა მი­სი დაპ­რო­ექ­ტე­ბუ­ლი შე­ნო­ბა...

- თქვენს სახ­ლ­ში სიძ­ვე­ლე თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბას ბუ­ნებ­რი­ვად ერ­წყ­მის...
- ეს ჩვენ­თან სულ იყო - სიძ­ვე­ლის, ტრა­დი­ცი­ის თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბას­თან, დღე­ვან­დე­ლო­ბას­თან შერ­წყ­მა. ეს ევ­რო­პა­ში ძა­ლი­ან გავ­რ­ცე­ლე­ბუ­ლი თე­მაა.

ლა­დო უამ­რა­ვ ეს­კიზს აკე­თებ­და, სხვა თუ 10-15 ეს­კიზს ქმნი­და, ის - 1000-ს, რაც წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი რამ იყო. ამი­ტომ, სა­ხე­ლოს­ნოც სავ­სე იყო ნა­ხა­ტე­ბი­თა და ნა­ხა­ზე­ბით, იქამ­დე აკე­თებ­და, სა­ნამ მის­თ­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან სი­ლუ­ეტს იპო­ვი­და.

- აქ არ­სე­ბუ­ლი ნივ­თე­ბი­დან გა­მორ­ჩე­უ­ლად რო­მე­ლი გიყ­ვართ?
- ეს დო­ქი და დე­და­ჩე­მის ნა­ქო­ნი ლარ­ნა­კი ჩემ­თ­ვის ძვირ­ფა­სია, მიყ­ვარს ლა­დოს ჩა­ნა­ხა­ტე­ბი, რა­ზეც უკ­ვე ვი­ლა­პა­რა­კე. ეს არის მთე­ლი ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბა.

- აქ ვხე­დავ, პუ­რის­გან შექ­მ­ნილ ხელ­ნა­კეთ მი­ნი­ა­ტი­უ­რულ ნა­მუ­შევ­რებს. ამა­ზე რას გვეტყ­ვით?
- ეს ჩე­მი ნა­მუ­შევ­რე­ბია და ჩე­მი საყ­ვა­რე­ლი ჩვე­ვა, გა­ტა­ცე­ბაა, რო­მე­ლიც სულ მქონ­და, - ხელ­ში პუ­რის პა­ტა­რა გუნ­და მე­ჭი­რა და ვზელ­დი, მე­რე მის­გან ვა­კე­თებ­დი ჭურ­ჭელს - ფინ­ჯანს, თეფ­შებს. ერ­თხელ თე­ლავ­ში ვი­ყა­ვი და ჩემს შვი­ლებს, მა­შინ პა­ტა­რე­ბი იყ­ვ­ნენ, პირ­ვე­ლად ჩა­ის სერ­ვი­ზი გა­ვუ­კე­თე, მე­რე ერ­თად თეთ­რად და ცის­ფ­რად მოვ­ხა­ტეთ. ძა­ლი­ან უხა­რო­დათ, მაგ­რამ ფან­ჯ­რის რა­ფა­ზე გა­საშ­რო­ბად რომ დავ­დეთ, რო­მე­ლიც ბაღ­ში გა­დი­ო­და, დი­ლას აღარ დაგ­ვ­ხ­ვ­და, კა­ტამ შე­ჭა­მა. ისე მოხ­და, რომ ჩე­მი პირ­ვე­ლი ნა­მუ­შე­ვა­რი კა­ტის მსხვერ­პ­ლი გახ­და... მე­რეც სულ ვა­კე­თებ­დი რა­ღა­ცებს: ხან ცხო­ვე­ლებ­სა და ფრინ­ვე­ლებს, ხა­ნაც ეგ­ვიპ­ტურ ფი­გუ­რებს, პორ­ტ­რე­ტებს...

- რო­გორ მო­დის იდეა, თუ რა უნ­და გა­მო­ძერ­წოთ?
- რო­დე­საც და­ვიწყებ პუ­რის ზე­ლას, თა­ვად სი­ტუ­ა­ცია მკარ­ნა­ხობს, რას გა­ვა­კე­თებ. და­სა­მუ­შა­ვებ­ლად ქარ­თუ­ლი პუ­რი სა­უ­კე­თე­სოა, ძი­რი­თა­დად, გულს ვი­ყე­ნებ, ყუ­ის და­მუ­შა­ვე­ბა რთუ­ლია. მოკ­ლედ, მა­სა­ლა რბი­ლი უნ­და იყოს, რაც ძერ­წ­ვის პრო­ცე­სის­თ­ვის აუცი­ლე­ბე­ლია...

ამ ცის­ფ­რად შე­ღე­ბილ ნა­მუ­შევ­რებ­ზე ვი­ცი­ნი, რო­გორც პი­კა­სოს ჰქონ­და ცის­ფე­რი და ვარ­დის­ფე­რი პე­რი­ო­დი, მეც ასე მაქვს ცის­ფე­რი და ვარ­დის­ფე­რი პე­რი­ო­დი-მეთ­ქი. ისე, ასე­თი სა­ხე უფ­რო ბო­ლო დროს მი­ი­ღო.

ევ­რო­პა­ში რომ ვი­ყა­ვი, იქაც ვძერ­წავ­დი. მაქვს ისე­თი პე­რი­ო­დე­ბი, რო­ცა რა­ღა­ცას ვხა­ტავ. თუმ­ცა, ხომ გე­უბ­ნე­ბით, სა­ერ­თოდ ჩვე­ვად მაქვს, ხელ­ში სულ მი­ჭი­რავს პუ­რის გუ­ლი და კარ­გად ვა­მუ­შა­ვებ, მე­რე რა­ღაც ფორ­მას ვაძ­ლევ და ვა­ფე­რა­დებ, ზოგს არც ვღე­ბავ. გა­მო­ძერ­წი­ლებს ლან­გარ­ზე ვაწყობ, ლან­გ­რის გა­რე­შე რომ დავ­დე, ჭია შე­ე­პა­რა, ამი­ტომ ლან­გა­რი ამის­გან იცავს. ამას ახ­ლა მივ­ხ­ვ­დი. აი, ესე­ნი, მა­გა­ლი­თად, შე­უ­ღე­ბა­ვე­ბია, - ჯა­მი კოვ­ზით, საყ­ვა­ვი­ლე, ფინ­ჯა­ნი და ლამ­ბა­ქი, ფილ­თაქ­ვა, ეგ­ვიპ­ტუ­რი ფი­გუ­რე­ბი, ცხო­ვე­ლე­ბი და აბ­ს­ტ­რაქ­ტუ­ლი ნა­მუ­შევ­რე­ბი.

- მას­შ­ტა­ბი ცო­ტა რომ გა­ზარ­დოთ?
- პუ­რის­გან უფ­რო დი­დი ნა­მუ­შევ­რის შექ­მ­ნა შე­უძ­ლე­ბე­ლია და არც მიც­დია.

- რო­გორ ფიქ­რობთ, რა ჰქვია თქვენს ცხოვ­რე­ბა­ში ამ საქ­მი­ა­ნო­ბას?
- რა­ღაც იდეა რომ მო­დის, იმის დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა. ვფიქ­რობ, რა­ღა­ცის მა­გი­ე­რიც არის, ფილმს თუ არ ვი­ღებ - ვძერ­წავ, ვწერ. თუმ­ცა წე­რა ჩემ­თ­ვის ორ­გა­ნუ­ლი ნა­წი­ლია, არ­სე­ბო­ბის­თ­ვის აუცი­ლე­ბე­ლი რამ. უკ­ვე რამ­დე­ნი წიგ­ნი მაქვს გა­მო­ცე­მუ­ლი. პირ­ვე­ლი რომ და­ი­ბეჭ­და, 25 წლის ვი­ყა­ვი. იყო თარ­გ­მა­ნე­ბიც. აი, ამ თა­რო­ზე მი­დევს ჩე­მი წიგ­ნე­ბი, თუმ­ცა პირ­ვე­ლი გა­მორ­ჩე­უ­ლად მიყ­ვარს. 1956 წელს არის გა­მო­სუ­ლი, შე­ხე­დეთ, რო­გო­რი ყვი­თე­ლი ფურ­ც­ლე­ბი აქვს. სა­ინ­ტე­რე­სო მო­ნოგ­რა­ფიაა უიტ­მენ­ზე... მე­რე იყო სულ კი­ნო...

- ახ­ლა რი­სი სურ­ვი­ლი გაქვთ?
- მინ­და, ფილ­მი გა­და­ვი­ღო. პი­რო­ბი­თად “მინ­დ­ვ­რის ყვა­ვი­ლე­ბი” ერ­ქ­მე­ვა ახალ სუ­რათს. ამის­თ­ვის ახ­ლა სცე­ნარ­ზე აქ­ტი­უ­რად ვმუ­შა­ობ, ეს დი­დი პრო­ცე­სია.

რე­ჟი­სორ ლა­ნა ღო­ღო­ბე­რი­ძის ერთ-ერ­თი გა­ტა­ცე­ბა მცე­ნა­რე­ე­ბის მოვ­ლა-პატ­რო­ნო­ბაც არის. სახ­ლ­ში პა­ტა­რა ორან­ჟე­რეა აქვს.

- აქა­უ­რო­ბა ძა­ლი­ან მიყ­ვარს. თა­ვი­დან პა­ტა­რა მცე­ნა­რე­ე­ბი მქონ­და, 1978 წლი­დან კი, რაც ამ ბი­ნა­ში გად­მო­ვე­დით, მცე­ნა­რე­ე­ბი გა­ვამ­რავ­ლე. რო­ცა აქ დავ­სახ­ლ­დით, ფილმს “რამ­დე­ნი­მე ინ­ტერ­ვიუ პი­რად სა­კითხებ­ზე” ვი­ღებ­დი.

ნუ­ცამ, ჩემ­მა უმ­ც­როს­მა შვილ­მა, პალ­მა მო­ი­ტა­ნა ქოთ­ნით, რო­მე­ლიც ახ­ლაც ცოცხა­ლია. სწო­რედ ეს პალ­მა გახ­და ჩვე­ნი ორან­ჟე­რე­ის პირ­ვე­ლი მერ­ცხა­ლი. ისე გა­ი­ზარ­და, ჭე­რამ­დე ავი­და. ოთა­ხი დი­დია და ეს მცე­ნა­რე­ე­ბი აქ თა­ვი­სუფ­ლად თავ­ს­დე­ბა. ერ­თად თავ­მოყ­რი­ლი კი ბა­ღის ილუ­ზი­ას ქმნის...

ოთა­ხის ამ ნა­წილს ზუ­რა ჟვა­ნია ბაღს ეძახ­და და გვი­ან, რო­ცა სამ­სა­ხუ­რი­დან თა­ვი­სუფ­ლ­დე­ბო­და, მი­რე­კავ­და: “ქალ­ბა­ტო­ნო ლა­ნა, შე­იძ­ლე­ბა, მო­ვი­დე და ბაღ­ში ჩაი დავ­ლი­ოთ?” ეს ორი დი­დი პალ­მა ზუ­რას ნა­ჩუ­ქა­რია. სა­ნამ პა­ტა­რე­ბი იყო, პარ­ლა­მენ­ტ­ში, ჩემს კა­ბი­ნეტ­ში იდ­გა. პარ­ლა­მენ­ტი­დან რომ წა­მო­ვე­დი, წა­მო­ვი­ღე. მას შემ­დეგ ნა­ხეთ, ორი­ვე რო­გორ გა­ი­ზარ­და!

ჩე­მი მცე­ნა­რე­ე­ბი სა­სი­ა­მოვ­ნო მო­გო­ნე­ბებს აღ­ძ­რავს. ხან მი­წას ვუფხ­ვი­ე­რებ, ხან ზედ­მეტ ფოთ­ლებს ვაც­ლი. მცე­ნა­რე­ებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში მარ­თ­ლაც არის რა­ღაც მის­ტი­კუ­რი, რაც დღეს ადა­მი­ანს აკ­ლია. ამი­ტომ, კარ­გად მეს­მის იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის, რომ­ლე­ბიც მცე­ნა­რე­ებს ესა­უბ­რე­ბი­ან. ჩვე­ნი სამ­ყა­რო მე­ტის­მე­ტად რა­ცი­ო­ნა­ლუ­რია, რა­ღაც სხვა გვჭირ­დე­ბა და მას ზო­გი სად ეძებს და ზო­გიც - სად. ამის პოვ­ნა მცე­ნა­რე­ებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას შე­იძ­ლე­ბა, რად­გან სა­ოც­რე­ბაა, რო­გორ იზ­რ­დე­ბა, ხა­რობს...

ყვა­ვი­ლებს დი­ლა­ო­ბით ვრწყავ, ზაფ­ხულ­ში - ყო­ველ­დღე, ზამ­თარ­ში - კვი­რა­ში ორ­ჯერ. ზოგს წყა­ლი მუდ­მი­ვად სჭირ­დე­ბა, ზოგს - იშ­ვი­ა­თად. ამ ად­გი­ლას ყვე­ლა ხა­რობს, რად­გან მზე მხო­ლოდ დი­ლით ად­გე­ბა.

მაქვს ბამ­ბუ­კი, რე­ჟი­სორ­მა ზა­ზა ურუ­შა­ძემ, რო­მე­ლიც ჩე­მი სტუ­დენ­ტი იყო, და­ბა­დე­ბის დღე­ზე მა­ჩუ­ქა. და­ნარ­ჩე­ნი ბამ­ბუ­კე­ბი მე­რე შე­ვი­ძი­ნეთ. ესეც ხან­დაზ­მუ­ლი, ეკ­ლი­ა­ნი მცე­ნა­რეა, დი­დი ხნის არის. ად­რე ამათ­თან იდ­გა, მე­რე გან­ვა­ცალ­კე­ვე და ახ­ლა და­იყ­ვა­ვი­ლა...

თით­ქოს ნუ­გე­შია, რო­ცა შინ მცე­ნა­რეს ახა­რებ. კვირ­ტე­ბი რომ გა­მო­აქვს, არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გან­ც­დაა. ახალ ფო­თოლს რომ და­ვი­ნა­ხავ, ბავ­შ­ვი­ვით მი­ხა­რია. ჩემ­თ­ვის დი­დი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს ინ­ტე­რი­ერს და მი­სი ეს ცოცხა­ლი ნა­წი­ლიც ძა­ლი­ან მიყ­ვარს.

ლალი ფაცია