რო­გორ მო­ვიქ­ცეთ, რომ ზამ­თარ­ში სურ­დომ და გრიპ­მა არ შეგ­ვა­წუ­ხოს და იმუ­ნი­ტე­ტიც გა­ვიძ­ლი­ე­როთ? საამისოდ ბევრი იყენებს ნაძვის მტვერსა და გირჩის მურაბას.
ამ ზაფხულს ბავ­შ­ვ­თან ერ­თად ბორ­ჯომს ვსტუმ­რობ­დი, იქამ­დე ბა­კუ­რი­ან­შიც გახ­ლ­დით. ჩე­მი ყუ­რადღე­ბა ლა­მის ყო­ველ ნა­ბიჯ­ზე დახ­ლებ­ზე გან­ლა­გე­ბულ­მა ნაძ­ვის მტვერ­მა და გირ­ჩის მუ­რა­ბებ­მა მი­იქ­ცია, რო­მელ­საც მყიდ­ვე­ლი არ ელე­ო­და. ად­რეც მსმე­ნია, რომ ნაძ­ვის მტვე­რი გა­ცი­ვე­ბის­თ­ვის, ბრონ­ქი­ტი­სა და სა­სუნ­თ­ქი გზე­ბის­თ­ვის უება­რი სა­შუ­ა­ლე­ბაა. ას­ჯერ გა­გო­ნილს ბუ­ნებ­რი­ვი "მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის" გა­მოც­და ვამ­ჯო­ბი­ნე და ნაძ­ვის მტვე­რი და რამ­დე­ნი­მე ქი­ლა გირ­ჩის მუ­რა­ბა შე­ვი­ძი­ნე. შე­დე­გზე მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, მა­ნამ­დე კი, ვფიქ­რობ, ური­გო არ იქ­ნე­ბა, თქვენც გი­ამ­ბოთ მა­თი სა­სარ­გებ­ლო თვი­სე­ბე­ბი­სა და გა­მო­ყე­ნე­ბის

შე­სა­ხებ.
ფიჭ­ვის მტვე­რი ბუ­ნე­ბის ერთ-ერ­თი ნო­ბათ­თა­გა­ნია. იგი გა­მო­ი­ყო­ფა ფიჭ­ვის გირ­ჩის ყვა­ვი­ლო­ბი­სას. ხე­ებს უჩ­ნ­დე­ბათ მცი­რე კვირ­ტო­ვა­ნი წა­მო­ნა­ზარ­დე­ბი, რომ­ლე­ბიც მომ­წი­ფე­ბის შემ­დეგ იწყე­ბენ დამ­ტ­ვერ­ვას და გა­ნა­ყო­ფი­ე­რე­ბას. ეს მტვე­რი ოდით­გან­ვე გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა სხვა­დას­ხ­ვა მიზ­ნით, გან­სა­კუთ­რე­ბით სამ­კურ­ნა­ლოდ.

წიწ­ვო­ვა­ნი მცე­ნა­რე­ე­ბის ყვა­ვი­ლო­ბის პე­რი­ო­დი გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლია და ეს მხო­ლოდ ვი­ზუ­ა­ლუ­რად ჩანს, გა­ზაფხულ­ზე რამ­დე­ნი­მე დღე გრძელ­დე­ბა. სწო­რედ ამ დროს წიწ­ვო­ვან ტყე­ში სი­ა­რუ­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­სარ­გებ­ლოა ორ­გა­ნიზ­მი­სათ­ვის. და­ნარ­ჩენ პე­რი­ოდ­ში ხდე­ბა მტვრის შეგ­რო­ვე­ბა შემ­დ­გო­მი გა­მო­ყე­ნე­ბის მიზ­ნით. მტვრის მოგ­რო­ვე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა ეკო­ლო­გი­უ­რად და­ბინ­ძუ­რე­ბულ ან და­სახ­ლე­ბულ პუნ­ქ­ტებ­თან ახ­ლომდე­ბა­რე ტყე­ებ­ში, უმ­ჯო­ბე­სია მთი­ან ად­გი­ლებ­ში, სა­დაც მტვე­რი მე­ტად სუფ­თა და შე­სა­ბა­მი­სად, მარ­გე­ბე­ლი­ცაა.

რაც შე­ე­ხე­ბა წიწ­ვო­ვან მცე­ნა­რე­თა მტვერს, მას მარ­თ­ლაც გა­აჩ­ნია იმუ­ნი­ტე­ტის გა­მაძ­ლი­ე­რე­ბე­ლი თვი­სე­ბე­ბი, რის მი­საღ­წე­ვა­დაც აუცი­ლე­ბე­ლია, პა­ტა­რამ იგი ისუნ­თ­ქოს, რი­სი თქმაც ცალ­სა­ხად არ შე­იძ­ლე­ბა გირ­ჩის მუ­რა­ბა­ზე. გარ­და ამი­სა, აღ­ნიშ­ნუ­ლი მტვრის მი­ცე­მა შე­გიძ­ლი­ათ რო­გორც თაფ­ლ­თან, ისე რძეს­თან ერ­თად, ოღონდ დი­დი სიფ­რ­თხი­ლით, რად­გა­ნაც მას ალერ­გი­უ­ლი რე­აქ­ცი­ე­ბის გა­მოწ­ვე­ვა შე­უძ­ლია.

ფიჭ­ვის მტვე­რი ძი­რი­თა­დად გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა ბრონ­ქი­ტის, ფილ­ტ­ვე­ბის ან­თე­ბი­სას, ას­თ­მუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი­სას. აღად­გენს სის­ხ­ლის თხელ კა­პი­ლა­რებს, აუმ­ჯო­ბე­სებს სის­ხ­ლის მი­მოქ­ცე­ვას და იცავს შე­დე­დე­ბის­გან, თრომ­ბის­გან და ა.შ. აჯან­სა­ღებს გულს, შვე­ლის ჰა­ე­რის უკ­მა­რი­სო­ბას, ცხი­მო­ვან და­ა­ვა­დე­ბებ­სა და არ­ტე­რი­ულ წნე­ვებს, გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის მიზ­ნით, გან­სა­კუთ­რე­ბით კარ­გად მოქ­მე­დებს ახა­ლ ნა­ო­პე­რა­ცი­ევ ორ­გა­ნიზ­მ­ზე გა­მაგ­რე­ბის მიზ­ნით. ანად­გუ­რებს ტუ­ბერ­კუ­ლო­ზის ჩხი­რებს, სხვა­დას­ხ­ვა ბაქ­ტე­რი­ას და ხელს უშ­ლის კი­ბოს გან­ვი­თა­რე­ბას.

ცნო­ბი­სათ­ვის, დამ­ტ­ვერ­ვა (რო­ცა წიწ­ვო­ვა­ნი ხე­ე­ბი­დან მტვე­რი ცვი­ვა) წე­ლი­წად­ში ორ­ჯერ - გა­ზაფხულ­სა და შე­მოდ­გო­მა­ზე იწყე­ბა და რამ­დე­ნი­მე კვი­რა გრძელ­დე­ბა. ამ დროს ყო­ველ­თ­ვის ვცდი­ლობ, ბავ­შ­ვ­თან ერ­თად წიწ­ვ­ნარს ვეს­ტუმ­რო. თუმ­ცა, ვი­საც ამა­ზე ხე­ლი არ მი­უწ­ვ­დე­ბა, შე­უძ­ლი­ათ ნაძ­ვის მტვე­რი შე­ი­ძი­ნონ და სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხით მი­ი­ღონ - ზამ­თარ­სა და გა­ზაფხულ­ზე ვი­ტა­მი­ნე­ბის სიმ­ცი­რი­სას კარ­გი სა­შუ­ა­ლე­ბაა იმუ­ნი­ტე­ტის აღ­სად­გე­ნად. კურ­სი შე­იძ­ლე­ბა იყოს 1-თვი­ა­ნი (კურ­სებს შო­რის ინ­ტერ­ვა­ლი 2 კვი­რა უნ­და იყოს). თუ თაფ­ლის მი­მართ ალერ­გი­უ­ლი ხართ, მტვე­რი შე­გიძ­ლი­ათ კარ­გად გახ­ს­ნათ რძე­ში და ისე მი­ი­ღოთ (1 ჩ.კ. მტვე­რი 500 გ რძე­ში - 2-3 მი­ღე­ბა­ზე).

მტვრის მოხ­მა­რე­ბამ­დე აუცი­ლებ­ლად დარ­წ­მუნ­დით, რომ მის მი­მართ ალერ­გი­უ­ლი არ ხართ. პრო­ფე­სი­ით ექ­თა­ნი თი­ნა ხორ­ბა­ლა­ძე უკ­ვე 15 წე­ლია, ამ საქ­მი­ა­ნო­ბას მის­დევს და ნაძ­ვის მტვერ­სა და გირ­ჩის მუ­რა­ბებს ყი­დის. ერ­თ­გულ კლი­ენ­ტებს შო­რის უცხო­ე­ლე­ბიც არი­ან, რომ­ლე­ბიც გან­სა­კუთ­რე­ბით ემად­ლი­ე­რე­ბი­ან.

თი­ნა ხორ­ბა­ლა­ძე:
- ჯან­მ­რ­თე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი შე­მექ­ნა. უამ­რა­ვი მე­დი­კა­მენ­ტის მი­ღე­ბამ სა­სურ­ვე­ლი შე­დე­გი ვერ გა­მო­ი­ღო, მომ­ბეზ­რ­და ამ­დე­ნი ქი­მი­უ­რი ნა­ერ­თის მი­ღე­ბა და ბუ­ნე­ბას მი­ვა­შუ­რე. ცოტ-ცო­ტა მეც ვი­ცო­დი ნაძ­ვის მტვრის სა­სარ­გებ­ლო თვი­სე­ბე­ბის შე­სა­ხებ. ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია ამ ყვე­ლა­ფ­რის ზედ­მი­წევ­ნით ცოდ­ნა, რად­გან და­დე­ბი­თი თვი­სე­ბე­ბის გარ­და, არას­წო­რად შერ­ჩე­ულ­მა და მომ­ზა­დე­ბულ­მა მცე­ნა­რემ შე­საძ­ლოა უკუჩ­ვე­ნე­ბა მოგ­ვ­ცეს და გან­კურ­ნე­ბის ნაც­ვ­ლად, ჯან­მ­რ­თე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა გა­ვი­უ­ა­რე­სოთ. მეც ნელ-ნე­ლა შე­ვის­წავ­ლე ეს საქ­მე. ჩემ­თ­ვის მთა­ვა­რია ადა­მი­ა­ნის ჯან­მ­რ­თე­ლო­ბა, ჩემ მი­ერ მომ­ზა­დე­ბულ­მა მუ­რა­ბამ თუ სხვა ბუ­ნებ­რივ­მა სა­შუ­ა­ლე­ბამ უნ­და არ­გოს. რა თქმა უნ­და, ფუ­ლიც მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია, ეს ჩე­მი შე­მო­სავ­ლის წყა­როა, მაგ­რამ პირ­ველ რიგ­ში მთა­ვა­რია ადა­მი­ა­ნი.

- გვი­ამ­ბეთ ნაძ­ვის მტვრის სა­სარ­გებ­ლო თვი­სე­ბე­ბი­სა და მომ­ზა­დე­ბის წე­სის შე­სა­ხებ.
- ძა­ლი­ან დი­დი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს ნაძ­ვის მტვრის სწო­რად შეგ­რო­ვე­ბას. რო­ცა დამ­ტ­ვერ­ვა იწყე­ბა, მტვრის შე­საგ­რო­ვებ­ლად უღ­რან ტყე­ში მივ­დი­ვარ, სა­დაც მან­ქა­ნე­ბი არ დადიან. გზის­ პი­რას მდე­ბა­რე წიწ­ვო­ვა­ნის მტვრის გა­მო­ყე­ნე­ბა და­უშ­ვე­ბე­ლია, რად­გან გა­მო­ნა­ბოლ­ქ­ვი­თა და სხვა მავ­ნე ფაქ­ტო­რე­ბის გავ­ლე­ნით არის გა­ჯე­რე­ბუ­ლი და უარ­ყო­ფით თვი­სე­ბებს იძენს. შერ­ჩე­უ­ლი ხის ძირ­ში სუფ­თა პარკს ვშლი და რო­გორც კი ნი­ა­ვი და­უ­ბე­რავს, ტო­ტე­ბი­დან ყვი­თე­ლი შე­ფე­რი­ლო­ბის მტვე­რი ცვი­ვა. ეს პრო­ცე­სი რამ­დე­ნი­მე დღე გრძელ­დე­ბა. შეგ­რო­ვი­ლი მტვე­რი შინ მი­მაქვს, სუფ­თა მიტ­კალ­ზე ვშლი და მშრალ ად­გი­ლას ვი­ნა­ხავ, რომ ნეს­ტი არ მი­ე­კა­როს. წი­ნა­აღ­მ­დეგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში ასე­თი მტვე­რი გა­მო­სა­ყე­ნებ­ლად უვარ­გი­სია. რამ­დე­ნი­მე დღის შემ­დეგ, მტვერს სხვა­დას­ხ­ვა მო­ცუ­ლო­ბის ქი­ლებ­ში ვა­თავ­სებ და გა­სა­ყი­დად მზად არის.

- რო­გორ უნ­და გა­მო­ვი­ყე­ნოთ?
- უება­რი სა­შუ­ა­ლე­ბაა სა­სუნ­თ­ქი გზე­ბის­თ­ვის, ბრონ­ქი­ტის­თ­ვის, იმუ­ნი­ტე­ტის გა­საძ­ლი­ე­რებ­ლად. თავ­და­ხუ­რულ ჭურ­ჭელ­ში მტვე­რი დიდ­ხანს ძლებს, არ ფუჭ­დე­ბა. მი­სი გა­მო­ყე­ნე­ბის ორი ხერ­ხი არ­სე­ბობს _ თაფ­ლ­ში ან რძე­ში აზა­ვე­ბენ და დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში მცი­რე ულუ­ფე­ბად იღე­ბენ. ვინც თაფ­ლის მი­მართ ალერ­გი­უ­ლია, მან სა­სურ­ვე­ლია რძე­ში გა­ა­ზა­ვოს და ისე მი­ი­ღოს. ორი­ვე შემ­თხ­ვე­ვა­ში დო­ზა ზედ­მი­წევ­ნით უნ­და და­ვიც­ვათ. ნა­ხე­ვარ­ლიტ­რი­ან ქი­ლა­ში ჩა­ვას­ხათ თაფ­ლი და ერ­თი სუფ­რის კოვ­ზი ნაძ­ვის მტვე­რი კარ­გად ავუ­რი­ოთ, რომ თა­ნაბ­რად გა­ნა­წილ­დეს. სა­სურ­ვე­ლია, მი­ღე­ბა ზაფხუ­ლის ბო­ლოს და­ვიწყოთ, რომ შე­მოდ­გო­მას მომ­ზა­დე­ბუ­ლი შევ­ხ­ვ­დეთ. დღე­ში 3 ჩა­ის კოვ­ზი ჭა­მამ­დე 15-20 წუ­თით ად­რე მი­ვი­ღოთ. ბავ­შ­ვებს ნელ-ნე­ლა უნ­და შე­აჩ­ვი­ოთ და დღე­ში 1 ჩა­ის კოვ­ზი მის­ცეთ, რამ­დე­ნი­მე დღის მე­რე დო­ზა გა­ზარ­დოთ და - ორ­ჯერ დღე­ში, ასე გა­ზარ­დოთ სამ კოვ­ზამ­დე.

- დახ­ლ­ზე გირ­ჩის მუ­რა­ბით სავ­სე ქი­ლე­ბიც გიდ­გათ, მა­თი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის შე­სა­ხე­ბაც გვი­ამ­ბეთ.
- გირ­ჩის მუ­რა­ბაც კარ­გია გა­ცი­ვე­ბის დროს, იმუ­ნი­ტე­ტის ასა­მაღ­ლებ­ლად. გირ­ჩა ნედ­ლი უნ­და მო­იკ­რი­ფოს, ამას ცოდ­ნა სჭირ­დე­ბა, რად­გან ერ­თი დღი­თაც თუ და­აგ­ვი­ა­ნებთ, ის უკ­ვე არ გა­მოდ­გე­ბა. მა­ი­სის მი­წუ­რუ­ლი­დან ივ­ნი­სის 10 რიცხ­ვამ­დე უნ­და და­იკ­რი­ფოს, შემ­დეგ სპე­ცი­ა­ლუ­რი წე­სით ვამ­ზა­დებთ.

- იქ­ნებ ჩვენც გაგ­ვიმ­ხი­ლოთ რე­ცეპ­ტი?
- ნუ გეწყი­ნე­ბათ, მაგ­რამ ეს სა­ი­დუმ­ლოა.

მცდე­ლო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, გირ­ჩის მუ­რა­ბის რე­ცეპ­ტის გამ­ხე­ლა­ზე ბორ­ჯომ­სა და ბა­კუ­რი­ან­შიც უარი მი­ვი­ღე. გამ­ყიდ­ვე­ლე­ბი დარ­ცხ­ვე­ნი­ლი ღი­მი­ლით ამ­ბობ­დ­ნენ, ეს თუ გითხა­რით, მა­შინ მყიდ­ვე­ლი აღარ გვე­ყო­ლე­ბა, ყვე­ლა თა­ვის­თ­ვის და­ამ­ზა­დებ­სო. რა თქმა უნ­და, ამა­შიც არის გარ­კ­ვუ­ე­ლი ლო­გი­კა. ამი­ტომ, მკითხ­ველს ჩვენი ძალებით მო­ძი­ე­ბულ გირ­ჩის მუ­რა­ბის რე­ცეპტს შევ­თა­ვა­ზებთ:

გირჩის მურაბა

სა­ჭი­როა: 1 კგ გირ­ჩა, 1,5 კგ შა­ქა­რი და 1 ლ წყა­ლი. გირ­ჩე­ბი უნ­და შე­აგ­რო­ვოთ მა­ის-ივ­ნის­ში, ეკო­ლო­გი­უ­რად სუფ­თა გა­რე­მო­ში. გირ­ჩა რბი­ლი უნ­და იყოს. და­ახ­ლო­ე­ბით 1-3 სმ სიგ­რ­ძის. გირ­ჩე­ბი კარ­გად გა­რეცხეთ გამ­დი­ნა­რე წყალ­ში. შემ­დეგ და­ას­ხით წყა­ლი და შე­მოდ­გით ცეცხ­ლ­ზე. და­უ­მა­ტეთ შა­ქა­რი, მო­უ­რი­ეთ, წა­მო­ა­დუ­ღეთ და ხარ­შეთ 15-20 წთ მა­ღალ ცეცხ­ლ­ზე. შემ­დეგ გად­მოდ­გით და ბო­ლომ­დე გა­ა­ცი­ვეთ. გა­ცი­ვე­ბუ­ლი მუ­რა­ბა და­აბ­რუ­ნეთ ცეცხ­ლ­ზე და ხე­ლახ­ლა წა­მო­ა­დუ­ღეთ. ხარ­შეთ 30 წუ­თი. სი­რო­ფი თან­და­თან ფერს შე­იც­ვ­ლის და გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე კა­რა­მე­ლის­ფე­რი გახ­დე­ბა. მუ­რა­ბა კვლავ გად­მოდ­გით და გა­ა­ცი­ვეთ. შემ­დეგ და­აბ­რუ­ნეთ ცეცხ­ლ­ზე და ხე­ლახ­ლა წა­მო­ა­დუ­ღეთ. ხარ­შეთ სა­ნამ სი­რო­ფი არ გას­ქელ­დე­ბა. შემ­დეგ და­აწ­ვე­თეთ თეფ­შ­ზე და და­ე­ლო­დეთ რამ­დე­ნი­მე წუ­თი, თუ ბლან­ტია და ად­ვი­ლად არ იღ­ვ­რე­ბა, ე.ი. მზა­დაა. გა­და­ი­ტა­ნეთ ცხე­ლი მუ­რა­ბა ქი­ლებ­ში და და­ა­ფა­რეთ თავ­სა­ხუ­რი.

გირ­ჩის მუ­რა­ბა შე­გიძ­ლი­ათ მი­ი­ღოთ გა­ცივ­ე­ბის, სურ­დოს, ბრონ­ქი­ა­ლუ­რი ას­თ­მის, სპაზ­მუ­რი ხვე­ლის დროს. შე­იძ­ლე­ბა ბავ­შ­ვე­ბის­თ­ვი­საც, 1-2 ჩა­ის კოვ­ზი დი­ლა­ო­ბით, უზ­მო­ზე, ჭა­მამ­დე 20-30 წუ­თით ად­რე.

სა­ლო­მე გო­გო­ხია