ხშირად, ჩვენი საყვარელი ავეჯი, რომელიც სასურველი დიზაინით დავამზადებინეთ, შევიძინეთ, ან უბრალოდ ოჯახის რელიკვიაა და სახსოვრად გვერგო, თავის პირვანდელ იერსახეს კარგავს და საჭიროა მისი რესტავრაცია.

მიუხედავად იმისა, რომ ერთი შეხვედით ეს პროცესი საკმაოდ მარტივი და ხელმისაწვდომია, ადამიანებს უჭირთ, ავეჯის სწორად რესტავრაციის ჩატარება, განსაკუთრებით სახლის პირობებში. ამ დროს, საჭიროა, საქმე პროფესიონალ და გამოცდილ სპეციალისტებს მივანდოთ, რათა იმ ავეჯს, რომელთანაც განსაკუთრებული მოგონებები და სიყვარული გვაკავშირებს არ დაეკარგოს ფორმა და უცვლელად შენარჩუნდეს კიდევ მრავალი წლის განმავლობაში.

რა არის რესტავრაცია?

ტერმინი „რესტავრაცია“ აღდგენას ნიშნავს. რთული ლათინური სიტყვა restauratio შედგება სიტყვებისგან re - „ისევ, განმეორებით“ და statere - „დაყენება, აღმართვა“. ამჟამად რესტავრაცია გაგებულია, როგორც განახლება, ადრე დაკარგული სულიერი და მატერიალური ფასეულობების ხელახლა შექმნა.

რესტავრაცია არის პროცესი, რომლის დროსაც ხდება ავეჯის აღდგენა, პირვანდელი იერსახის დაბრუნება, მაშინ, როცა ავეჯი დროთა განმავლობაში დაზიანებულია, ყოველდღიური გამოყენების შედეგად ან დამახინჯებულია შემდგომი ცვლილებებითა და მოდერნიზაციის შედეგად.

როგორია ავეჯის რესტავრაციის ისტორია ?

ავეჯის რესტავრაცია ხელოვნება და მეცნიერებაა, რომელიც ხელს უწყობს ჩვენი საზოგადოების ისტორიისა და კულტურის შენარჩუნებას. ავეჯი ჩვენი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია, ის საუკუნეების განმავლობაში გამოიყენება ყოველდღიურ ცხოვრებასა და საქმიანობაში, თაობიდან თაობას გადაეცემა და ამჟღავნებს იმ დროინდელ ეპოქის კულტურულ მახასიათებლებს, როცა დამზადდა.

ძველ ეგვიპტეში, საბერძნეთსა და რომში ავეჯი მზადდებოდა ხის, ქვისა და სხვა მასალებისგან. ხშირად მოხმარების შემდეგ ავეჯის რესტავრაცია აუცილებელი იყო მისი ფუნქციონალურობისა და გარეგნობის შესანარჩუნებლად. ხელოსნები იყენებდნენ სხვადასხვა მეთოდებსა და მასალებს დაზიანებული ან ნახმარი ნაწილების, როგორიცაა: ავეჯის ფეხები, სახელურები და დეკორატიული ელემენტები, აღსადგენად.

შუა საუკუნეებში ავეჯის რესტავრაცია უფრო რთული და მრავალფეროვანი გახდა. ხელოსნებმა დაიწყეს ახალი ტექნოლოგიებისა და მასალების გამოყენება, როგორიცაა: ლაქები, საღებავები და ვინირები, უნიკალური და ლამაზი ნივთების შესაქმნელად. ავეჯის რესტავრაცია გახდა ხელოვნება, რომელიც მოითხოვდა მაღალ უნარებსა და კრეატიულობას.

მე-19 საუკუნეში ინდუსტრიის განვითარებასთან ერთად, ავეჯის რესტავრაციამ ცვლილებები დაიწყო. გაჩნდა ახალი მასალები და ტექნოლოგიები, რაც უფრო იაფი და ხელმისაწვდომი ავეჯის შექმნის საშუალებას იძლეოდა. თუმცა, ამან რესტავრაციის ხარისხის შემცირებაც გამოიწვია, რადგან ხელოსნებმა სამუშაოს ხარისხზე მეტად, რაოდენობაზე დაიწყეს ყურადღების მიქცევა.

დღეს ავეჯის რესტავრაცია ახალ ბუმს განიცდის. ხელოსნები თანამედროვე ტექნოლოგიებსა და მასალებს იყენებენ უნიკალური და ლამაზი ნამუშევრების შესაქმნელად, რომლებიც ჩვენი საზოგადოების ისტორიასა და კულტურას ინარჩუნებენ. ავეჯის რესტავრაცია სულ უფრო პოპულარული ხდება, რადგან ადამიანები აცნობიერებენ მის ღირებულებას და მნიშვნელობას კულტურული მემკვიდრეობის შენარჩუნებისთვის.

ავეჯის რესტავრაციის დროს დაშვებული შეცდომები

ხშირად, როდესაც ავეჯი გასაახლებლად გამოუცდელ და ნაკლებად პროფესიონალ რესტავრატორთან ხვდება, შესაძლებელია, მან რამდენიმე გამოუსწორებელი შეცდომაც კი დაუშვას, მათგან ყველაზე ხშირად გავრცელებული შეცდომებია:

● ცუდად შერჩეული ვინირი - მასალა უნდა იყოს მოქნილი და წყალგაუმტარი. ძალიან მაგარი ვინირი სწრაფად ზიანდება ტენისგან. ვინირი არის ხის თხელი ფურცელი, რომელიც წებდება იაფი ხის სახეობებზე, რითაც მიიღწევა ძვირფასი ხის სახეობების მაღალი ხარისხის იმიტაცია. ამ პრინციპის მიხედვით დამზადებული პროდუქტები გამძლეა და არ ექვემდებარება დეფორმაციას ტემპერატურისა და ჰაერის ტენიანობის ცვლილებების გამო.

● ზედაპირის ცუდი მომზადება - წებოვნებამდე, ავეჯი საფუძვლიანად იწმინდება, არათანაბარი ადგილები იხეხება, ბზარები ივსება და სწორდება.
● უხარისხო ვინირის დამუშავება - ამ შეცდომას უშვებენ ის ადამიანები, რომლებიც ვინირის დამუშავებას ავეჯის ყველა მხრიდან გაზომვის გარეშე იწყებენ. მასალის ზედაპირზე მიწებებისას, დამატებითი სიგრძითა და სიგანით რამდენიმე სანტიმეტრით უკან დაიხიეთ. თუ აღმოაჩენთ რომ მასალას კუთხეები მოხრილი აქვს. ამ შემთხვევაში, ფრთხილად მოხსენით ვინირი და ხელახლა დააწებეთ.


როგორ ჩავუტაროთ რესტავრაცია სახლის პირობებში სასურველ ავეჯს ?

ძველი ავეჯის რესტავრაცია არა მხოლოდ ნივთისთვის მეორე სიცოცხლის მიცემის საშუალებაა, არამედ შემოქმედებითი პროცესია, რომელიც საშუალებას გაძლევთ შეინარჩუნოთ ნივთის უნიკალურობა. საკუთარი ხელით შეგიძლიათ ძველი კარადა ან კომოდი ინტერიერის ელეგანტურ ელემენტად აქციოთ, რომელიც ახალივით გამოიყურება. სახლში შესაძლებელია ძველი ხის ავეჯის რესტავრაცია, თუნდაც მინიმალური გამოცდილებით. მთავარია გამოიყენოთ სწორი მასალები, ხელსაწყოები და დაიცვათ ეტაპობრივი ტექნოლოგია. ამრიგად, ძველ ნივთებსაც კი შეუძლიათ ახლებურად ბრწყინავდნენ და ავეჯის რესტავრაცია საინტერესო პროექტად იქცევა.

მდგომარეობის შეფასება და მეთოდის შერჩევა

პირველი ნაბიჯის გადადგმამდე მნიშვნელოვანია, ავეჯის მდგომარეობის კარგად შესწავლა. მიდგომა თითოეულ შემთხვევაში განსხვავებული იქნება: ზოგჯერ საკმარისია საფარის განახლება, ზოგიერთ შემთხვევაში კი საჭირო იქნება სტრუქტურის მთლიანად გადაკეთება. შეამოწმეთ ზედაპირი ბზარების, ნაკაწრებისა და ნაპრალების არსებობაზე. თუ დეფექტები ძალიან ღრმაა, შეიძლება დაგჭირდეთ შპაკლი. განსაზღვრეთ ხის ტიპი - ეს განსაზღვრავს, საღებავის ან ლაქის არჩევანს. გადაწყვიტეთ, შეიცვლება თუ აღდგება მექანიზმები ან სახელურები. ზოგჯერ ძველი სახელურების გაწმენდა საკმარისია მათი თავდაპირველი იერსახის აღსადგენად.

საჭირო ინსტრუმენტები და მასალები

ავეჯის საკუთარი ხელით აღსადგენად დაგჭირდებათ ინსტრუმენტების მთელი ნაკრები. სამუშაოს სირთულიდან გამომდინარე, სია შეიძლება გაფართოვდეს, მაგრამ ძირითადი მინიმუმი მოიცავს:

● სხვადასხვა ზომის ქვიშაქაღალდი (უხეში დამუშავებისთვის და წვრილი დამუშავებისთვის).
● “შპატულა“ ძველი საღებავის ან ლაქის მოსაშორებლად.
● ფუნჯები, სხვადასხვა ზომის და ფორმის ლაქის ან საღებავის სრულყოფილად წასასმელად.
● ფენი ან ქიმიური მოსაშორებელი საშუალება, თუ ძველი საფარის მოცილება რთულია.
● პრაიმერი, რომელიც გააუმჯობესებს საღებავის ადჰეზიას ავეჯის ზედაპირზე.
● ხის ავეჯისთვის განკუთვნილი სპეციალური ნაერთები: ცვილი, ზეთი, აკრილის საღებავი ან წყალზე დაფუძნებული ლაქი.
● თუ ძველ ავეჯს რბილი საფარი აქვს, შესაძლოა დაგჭირდეთ ქსოვილის შეცვლა ან რესტავრაციის მეთოდების გამოყენება. ნებისმიერ შემთხვევაში, უმჯობესია ყველაფერი წინასწარ მოამზადოთ, რათა სამუშაო პროცესი არ გახანგრძლივდეს.
ზედაპირის დამუშავება და გასწორება

პრაიმერი საჭიროა იმისათვის, რომ საღებავი ან ლაქი თანაბრად გადანაწილდეს ავეჯის ზედაპირზე და დიდხანს გაძლოს. წაუსვით ფუნჯით თხელ ფენად, განსაკუთრებით ფრთხილად დაფარეთ ძნელად მისადგომ ადგილებში. გაშრობის შემდეგ (როგორც წესი, რამდენიმე საათი სჭირდება), ზედაპირი მზად უნდა იყოს შესაღებად. თუ მცირე უსწორმასწორობები დარჩა, შეგიძლიათ კვლავ გადაატაროთ ზედაპირს ქვიშაქაღალდი. მუქი ხის სახეობების შემთხვევაში, შეგიძლიათ გამოიყენოთ საღებავი ბოჭკოვანი ნიმუშის ხაზგასასმელად.

შეღებვა და დეკორატიული დასრულება

ავეჯის შეღებვა შესაძლებელია აკრილის საღებავით, მინანქრით ან ზეთით - ეს ყველაფერი სასურველ ეფექტზეა დამოკიდებული. პირველი ფენის წასმამდე აუცილებლად მოურიეთ საღებავის ქილას. საღებავი წაუსვით ფუნჯით, ლილვაკით ან შესასხურებელით, ბოჭკოს მიმართულების დაცვით. გაშრობის შემდეგ (დაახლოებით 24 საათი), შეგიძლიათ ავეჯი დაფაროთ ლაქით მეტი დაცვისთვის. თუ გსურთ საინტერესო ეფექტების და დეტალების დატანა, გამოიყენეთ დეკუპაჟი. მთავარია, არ იჩქაროთ და თითოეული ფენა კარგად გააშროთ.

დასრულება და აწყობა

შეღებვის დასრულების შემდეგ, ყველაზე სასიამოვნო ეტაპი დგება - ავეჯისთვის დასრულებული იერსახის მინიჭება. საბოლოო საფარი არა მხოლოდ ზედაპირს ალამაზებს, არამედ იცავს მას ტენიანობისგან, ნაკაწრებისა და სწრაფი ცვეთისგან. სასურველი ეფექტის მიხედვით, შეგიძლიათ გამოიყენოთ:

● ლაქი – იდეალურია პრიალა ზედაპირებისთვის, უზრუნველყოფს გამძლე საფარს და ხაზს უსვამს ფერის სიღრმეს. წაუსვით ორ ფენად, შუალედური გახეხვით წვრილი სახეხი ქაღალდით.
● ცვილი – ქმნის მქრქალ, ხავერდოვან ტექსტურას, განსაკუთრებით კარგია ხის ავეჯისთვის, რომელსაც გამოხატული ბოჭკოვანი სტრუქტურა აქვს. საჭიროებს რეგულარულ განახლებას, მაგრამ მისი აღდგენა მარტივია – უბრალოდ წაუსვით ახალი ფენა.
● ზეთი – შესაფერისია სამზარეულოს დახლებისა და სკამებისთვის, რადგან ღრმად აღწევს ხეში და იცავს მას შიგნიდან. ტოვებს ბუნებრივ მქრქალ ზედაპირს და სასიამოვნო შეხების ზედაპირს.
● ნებისმიერი შემადგენლობის გამოყენებამდე დარწმუნდით, რომ საღებავი ან ლაქა მთლიანად მშრალია. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რისკავთ ზოლებისა და არათანაბარი ზედაპირის გაჩენას.

როგორ უნდა შევინარჩუნოთ მიღებული შედეგი დიდი ხნის განმავლობაში

იმისათვის, რომ აღდგენილი ავეჯი მრავალი წლის განმავლობაში ახალს ჰგავდეს, რამდენიმე წესი უნდა დაიცვათ:

● მოარიდეთ ავეჯი მზის პირდაპირ სხივებს - ის გააფერმკრთალებს საღებავს და გააშრობს ხეს.
● რეგულარულად გაწმინდეთ მტვერი, მაგრამ ქიმიური სარეცხი საშუალებების გარეშე - საკმარისია ნესტიანი ღრუბელი.
● წელიწადში ერთხელ განაახლეთ დამცავი საფარი (განსაკუთრებით ცვილი და ზეთი).
● ცხელი ჭიქები ლაქირებულ ზედაპირებზე სადგამების გარეშე არ მოათავსოთ - ეს თეთრ ლაქებს დატოვებს.
● თუ ბზარები გაჩნდება, დაუყოვნებლივ შეავსეთ ისინი შპაკლით, რათა დეფექტი არ გაიზარდოს.
● ამ ტიპის მხარდაჭერას წელიწადში დაახლოებით 15 წუთი დასჭირდება, მაგრამ ნივთი ათწლეულების განმავლობაში გაძლებს.

მიუხედავად ამ რჩევებისა, მაინც არსებობს ისეთი ავეჯი, რომლის სახლში რესტავრაციის ჩატარება რიგი მიზეზების გამო ვერ ხერხდება და საჭიროა პროფესიონალის ჩართვა. ამ პროცესში აუცილებელია, ყურადღება გავამახვილოთ რამდენიმე ფაქტორზე და შევარჩიოთ ისეთი გამოცდილი რესტავრატორი, რომელიც ჩვენ ავეჯს არა მარტო პირვანდელ იერსახეს, არამედ უნიკალურ და დახვეწილ დეტალებს შესძენს.
NS